Spotkania Karpackie

online

Karpaty na dawnych mapach

Na ostatniej przed wakacjami odsłonie Spotkań Karpackich będziemy mieli przyjemność gościć Lucynę Szaniawską, historyka kartografii, wieloletniego pracownika Zakładu Zbiorów Kartograficznych Biblioteki Narodowej, członkinię Zespołu Historii Kartografii przy Instytucie Historii Nauki PAN, autorkę i współautorkę szeregu doskonałych opracowań z zakresu historii kartografii, redaktorkę serii „Studia i Materiały z Historii kartografii” i „Zabytki Polskiej Kartografii”. Nasz gość wygłosi prelekcję pt. „Karpaty na najstarszych mapach Europy i Polski” bogato ilustrowaną przykładami dawnych dzieł kartograficznych. Mapa to wszak nie tylko proste odwzorowania terenu, to także dokument swoich czasów i źródło informacji o poglądach i stanie wiedzy ludzi – tych, którzy je tworzyli i tych, którzy z nich korzystali. Jak zatem najstarsi kartografowie postrzegali Karpaty, co o nich wiedzieli i jak je przedstawiali – o tym wszystkim dowiemy się w czwartek 17 maja w o godz. 18 w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27. Serdecznie zapraszamy. Czytaj dalej

Łopienka w Warszawie

Z prawdziwą radością informujemy, że wystawa „Za górą – historia cerkwi w Łopience” trafiła wreszcie do Warszawy i będzie eksponowana w Muzeum Ziemi PAN. Przypomnijmy, że wystawa opowiada o dziejach zniszczenia i odbudowy największego przed II wojną światową greckokatolickiego sanktuarium maryjnego w Bieszczadach, a także o ostatnich 90 latach istnienia Łopienki – zagubionej wśród gór małej bieszczadzkiej wioski. Sanktuarium pomimo wielokrotnego skazywania na zagładę i zapomnienie przetrwało i stało się symbolem odrodzenia, realnym przykładem tego, że wiara czyni cuda. Wystawa jest fotograficznym zapisem tylko niektórych zdarzeń. Zdjęcia ułożone są chronologicznie w trzech grupach wyróżnionych odmiennym kolorem. Pierwsza to lata przed wysiedleniem – zdjęcia w sepii, druga obejmuje okres zniszczenia i pierwszych prób odbudowy – zdjęcia czarno-białe i trzecia to okres odbudowy – przeważają zdjęcia kolorowe. Chociaż na fotografiach dominuje cerkiew, to jest to także historia ludzi, tych którzy mieszkali tu kiedyś i tych wszystkich, którzy przyczynili się do odbudowy sanktuarium. Obecnie cerkiew pw. św. Paraskewi jest otwarta dla każdego wędrowca i pielgrzyma.
W trakcie wernisażu, który odbędzie się w czwartek 19 kwietnia o godz. 18 w ramach Spotkań Karpackich w Muzeum Ziemi PAN (Willa Pniewskiego) przy al. Na Skarpie 27 w Warszawie Zbigniew Kaszuba, kustosz sanktuarium w Łopience z ramienia Towarzystwa Karpackiego przybliży dzieje wsi oraz zniszczenia i obudowy świątyni. Opowie też o dniu dzisiejszym sanktuarium i idei, która mu przyświeca. Czytaj dalej

Tatarzy – przekleństwo karpackich wsi

O rajdach tatarskich czambułów pustoszących leżące u podnóża Karpat wsie od Pokucia po Ziemię Sanocką w XVII wieku wie pewnie każdy, kto choć trochę interesuje się historią tych terenów. Jednak o tym jak wielką one miały skalę i jak ogromnym brzemieniem były dla mieszkańców tych terenów pojęcie mieliśmy niewielkie, do czasu ukazania się w 2012 roku książki historyka dr Andrzeja Gliwy zatytułowanej Kraina upartych niepogód. Zniszczenia wojenne na obszarze ziemi przemyskiej w XVII wieku. Skala zniszczeń dokonanych przez Tatarów była tak ogromna, że – jak dowiadujemy się z tej książki – odłożyła się cieniem na gospodarce całej Rzeczpospolitej. Właśnie autor tego liczącego ponad 1100 stron dzieła będzie gościem kolejnych Spotkań Karpackich, które odbędą się jak zwykle w czwartek, 15 marca 2018 r. o godz. 18 w Muzeum Ziemi PAN (Willa Pniewskiego) przy al. Na Skarpie 27 w Warszawie. Czytaj dalej

127 dni na grzbietach Karpat

Wędrówka Dominika Księskiego Łukiem Karpat trwająca 127 dni i zakończona we wrześniu 2017 roku, była bez wątpienia wyjątkowa, a to przede wszystkim ze względu na niezwykle metodyczne i skrupulatne przeanalizowane od strony teoretycznej jej przygotowanie. Dominik zanim wyruszył dokładnie przemyślał samą ideę przejścia Łuku Karpat, a następnie precyzyjnie, kilometr po kilometrze opracował jego trasę, praktycznie nic nie zostawiając przypadkowi. Po czym, z niewielką pomocą grupy przyjaciół, całą ją przeszedł. Stąd też jego przejście przejdzie pewnie do historii jak wzór kanoniczny i każde następne – chcą, nie chcąc – będzie się musiało do niego odnosić. Można więc śmiało powiedzieć, że w dziejach przejścia Łuku Karpat (a było ich już około 20, z czego 12 w ciągu ostatnich 5 lat) zakończyła się faza improwizacji, a rozpoczęła kodyfikacja. Wszystkie swoje przemyślenia oraz relację z samej wędrówki ilustrowaną obficie doskonałymi zdjęciami przedstawi Dominik na najbliższych Spotkaniach Karpackich, które odbędą się jak zwykle w czwartek, 15 lutego 2018 r. o godz. 18 w Muzeum Ziemi PAN (Willa Pniewskiego) przy al. Na Skarpie 27 w Warszawie. Serdecznie zapraszamy. Czytaj dalej

Sensacyjne odkrycia na Górze Zyndrama

Gościem pierwszych Spotkań Karpackich w 2018 r. będzie dr hab. Marcin Przybyła z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, który od siedmiu lat wraz ze swoimi studentami odkrywa fascynujące tajemnice karpackiego wzgórza nad Maszkowicami w dolinie Dunajca zwanego Górą Zyndrama. Odsłonił on tam – pod śladami osad z czasów późniejszych – kamienne mury wraz z bramą osady wybudowanej w epoce wczesnego brązu. Obwód murów wynosi około 200 m. Były one budowane z ciosów i bloków kamiennych, które ważą po 500 kg. Biorąc pod uwagę czas powstania odkrytego muru zamykający się pomiędzy 1750 i 1690 r. p.n.e. (daty radiowęglowe) jest to prawdopodobnie najstarsza kamienna budowla na ziemiach polskich. Osada w Maszkowicach była niewielka i zajmowała powierzchnię około pół hektara. Czytaj dalej

Na odsiecz zabytkom cerkiewnym

Na grudniowym Spotkaniu Karpackim, które odbędzie się wyjątkowo w drugi czwartek tego miesiąca czyli 14 grudnia 2017 r. o godz. 18, ale jak zwykle w Muzeum Ziemi PAN (Willa Pniewskiego) przy al. Na Skarpie 27 w Warszawie prof. Tadeusz Trajdos przypomni nam postać księdza prałata Mieczysława Czekaja, który ocalił wiele znakomitych dzieł sztuki cerkiewnej w ciągu niemal półwiecza posługi duszpasterskiej w świątyniach połemkowskiech parafii rzymskokatolickich diecezji tarnowskiej. Był budowniczym, odkrywcą i konserwatorem. Mimo życzliwości i szacunku parafian zawsze osamotniony w tej pracy, walczący ze znużeniem, czasem też ze złą wolą lub obojętnością. Żarliwy miłośnik dawnej sztuki sakralnej,  zostawił po sobie wielkie dzieło, które nie powinno i nie może być zapomniane. A nade wszystko nie wolno zapomnieć o człowieku, któremu piękno zaklęte w zabytkach cerkiewnych zawdzięcza swoje ocalenie. Serdecznie zapraszamy. Czytaj dalej

Antoni Kroh – o kulturze karpackiej

Jako motto listopadowych Spotkań Karpackich wybraliśmy cytat ze Sklepu potrzeb kulturalnych Antoniego Kroha: „Kulturę karpacką współtworzyły najrozmaitsze ludy – każdy się dokładał, każdy brał, a księgowości nie prowadzono.”
Zatem z prawdziwą radością pragniemy poinformować, że gościem najbliższych Spotkań Karpackich będzie Antoni Kroh – etnograf, publicysta, tłumacz, członek Towarzystwa Karpackiego i Wielkiej Rady Karpackiego Płaju, który opowie nam o fenomenie kultury karpackiej.
Nasz gość jest autorem wielu karpackich książek – m.in. opowieści „O Szwejku i o nas” (1992, 2002), „Piękne odpoczywanie. Cmentarze wojenne Beskidu Niskiego” (1991), tomu gawęd „Sklep Potrzeb Kulturalnych” (1999, 2013), monografii „Tatry i Podhale” (2002) i książek „Wesołego Alleluja, Polsko Ludowa” (2014 – Nagroda imienia ks. Józefa Tischnera 2015) oraz „Za tamtą górą” (2016 –  Nagroda Historyczna POLITYKI 2017).
Jako były pracownik Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem i Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, a także kurator wielu wystaw i współorganizator konkursów sztuki ludowej jest Antoni Kroh niewątpliwie jednym z najlepszych znawców tematu.
Zapraszamy serdecznie w czwartek 16 listopada 2017 roku o godz. 18 do Muzeum Ziemi PAN (Willa Pniewskiego) przy al. Na Skarpie 27 w Warszawie.
Czytaj dalej

Trzy dekady z Almanachem Karpackim

Jak już informowaliśmy ruszają ponownie Spotkania Karpackie organizowane przez nasze Towarzystwo w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. Na inaugurację sezonu 2017-2018 wybraliśmy wydarzenie – naszym zdaniem – wyjątkowe, mianowicie wernisaż wystawy zatytułowanej „Płajowe opowieści, czyli trzy dekady z Almanachem Karpackim” uświetniającej jubileusz XXX-lecia wydawania naszego półrocznika. Spotkanie będzie okazją do podsumowania płajowego dorobku, a także do podziękowania autorom i czytelnikom za trzydziestoletnią wytrwałość w uprawianiu karpackich zainteresowań i wierność karpackim tematom. Czytaj dalej

Powrót Spotkań Karpackich

Z prawdziwą radością pragniemy poinformować, że po rocznej przerwie, od października 2017 r. wracają Spotkania Karpackie w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie, z jedną wszakże zamianą – teraz będą się one odbywały w każdy trzeci czwartek miesiąc, a nie piątek, jak było poprzednio. Godzina pozostaje bez zmian – 18! Miejsce także – Willa Pniewskiego przy al. Na Skarpie 27.
Program Spotkań do końca bieżącego roku wygląda następująco: Czytaj dalej

Krakowska bohema na Huculszczyźnie

SpotkaniaTym razem w piątek, 20 maja 2016 r. o godz. 18 w Muzeum Ziemi PAN, w Warszawie przy al. Na Skarpie 27 (Willa Pniewskiego) za sprawą członka Towarzystwa Karpackiego dr. Leszka Rymarowicza razem ze Spotkaniami Karpackimi przeniesiemy się – jakżeby inaczej – na Huculszczyznę, aby zupełnie niespodziewanie odnaleźć tam ślady najbardziej znanych postaci młodopolskiej bohemy. Będzie więc o Przybyszewskim, Wyspiańskim, Rydlu, Orkanie, Kasprowiczu, Pająkównie, ale też o Moraczewskim, Daszyńskim, a także o Newestiuku, Pihulaku, Stefanyku, Łepkim, Kobylańskiej i Łesi Ukraince.
Dowiemy się co wspólnego ma położona pod Czywczynem leśniczówka z młodopolską muzą, natchnieniem Muncha i Strindberga – Dagny Juel-Przybyszewską i czego dotyczyła sekretna korespondencja kierowana przez Wasyla Stefanyka z „synagogi szatana” w Krakowie do leśniczówki Czywczyn. Czytaj dalej