„Opłatek” i tablica na Cergowej

„Opłatek” na szczycie Cergowej (716 m n.p.m.) w Beskidzie Niskim, to XXVII Mauzerowe Spotkanie Opłatkowo-Noworoczne, które odbyło się 8 stycznia 2023 roku. Tym razem poświęcone było upamiętnieniu Ryszarda Majki „Mauzera”. Największa grupa turystów wyruszyła z Lipowicy, pozostali wędrowali od Dukli, Jasionki oraz Zawadki Rymanowskiej. Na szczycie „Królowej Beskidu Dukielskiego” podzielono się opłatkiem w postaci chleba z masłem, okraszonego czosnkiem niedźwiedzim. Składano sobie życzenia, które na Cergowej, zabrzmiały szczególnie. Tradycji stało się  zadość. Następnie uczestnicy spotkania zgromadzili się przy głazie piaskowca, aby odsłonić tablicę poświęconą zmarłemu w 2021 roku Ryszardowi Majce „Mauzerowi” – przewodnikowi beskidzkiemu, znakarzowi szlaków górskich i prezesowi Oddziału PTTK w Krośnie. To Mauzer ponad 20 lat temu zainicjował „opłatek” na Cergowej. Wielokrotnie bywał na tym szczycie i była to jego ukochana góra. Tradycyjnie, jak co roku, po zejściu do Złotej Studzienki było ognisko i pogaduchy o górskich planach  na 2023 rok. Na koniec podziękowania dla: Nadleśnictwa Dukla za zgodę na postawienie głazu z tablicą, pracowników ZUL z Zawadki Rymanowskiej za wywiezienie na szczyt skały o wadze 1500 kg, Kopalni Lipowica za ufundowanie piaskowca i transport do Zawadki, Andrzeja Samborowskiego-Zajdla za wykonanie tablicy, koleżanek i kolegów z Oddziału PTTK w Krośnie i wszystkich tych, którzy licznie przybyli na Cergową.

Bartłomiej Machowski Czytaj dalej

O bieszczadzkim cierniu w wilczej łapie

W najbliższy czwartek, 12 stycznia 2023 r. o godz. 18 w Klubie Absolwenta w Gmachu Głównym Politechniki Warszawskiej przy Placu Politechniki 1, Staszek Kryciński będzie opowiadał o swojej najnowszej książce pt. „Bieszczady. Cierń w wilczej łapie” wydanej w grudniu ubiegłego roku przez wydawnictwo Libra.pl, o której już na naszym portalu pisaliśmy na początku grudnia. Ów „cierń” to nawiązanie do tragicznych losów Terki i Wołkowyi, dwóch wsi sąsiadujących ze sobą, splecionych w XX w. węzłem polsko-ukraińskiego konfliktu, który znalazł krwawy epilog w zbrodni dokonanej w lipcu 1946 r.
Jak trafić do Klubu Absolwenta? Łatwizna. Gdy głównym wejściem wejdziemy do Dużej Auli PW i odwrócimy się w lewo, to w lewym narożniku zobaczymy szklane drzwi do Klubu Absolwenta.
Zapraszamy serdecznie! Na spotkaniu z autorem będzie można oczywiście nabyć książkę. Ceny promocyjne, autografy gratis!

A życzenia od karpackich – karpackie

Tadeusz Trajdos o twórczości malarskiej Zomphów

Na ostatnich w tym roku Spotkaniach Karpackich online, które odbyły się 15 grudnia i miały trochę inną formułę niż wszystkie poprzednie, prof. Tadeusz Mikołaj Trajdos, członek naszego Towarzystwa, przedstawił swoją najnowszą publikację zatytułowaną „Warsztat malarski Alojzego Zompha w Bardiowie oraz Wiktora Zompha w Bardiowie i Krynicy w drugiej połowie XIX wieku”, wydaną przez Komisje Wydawniczą SKPB Warszawa jako pierwszy tom nowej serii „Biblioteka Magur”. Wydanie tej pracy sygnalizowaliśmy już wcześniej na naszym portalu. Nagranie autorskiej prezentacji tej ciekawej, odsłaniającej kulisy twórczości Alojzego i Wiktora Zomphów książki, udostępniamy niniejszym wszystkim zainteresowanym (dostępne także na naszym kanale na YouTobe).
A ponieważ wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują na to,  że w przyszłym roku Spotkania Karpackie online będą kontynuowane, już dziś na nie zapraszamy. Szczegółowy program pojawi się na naszej stronie wkrótce.

Najnowsza książka Staszka Krycińskiego

Rok temu, mniej więcej o tej właśnie porze zamieściliśmy post pod tytułem „Nowa książka Staszka Krycińskiego”. Dziś ten tytuł wypada powtórzyć, tyle że książka jest inna, całkiem świeża. Autor w myśl zasady „co rok, to prorok” oddaje do rąk czytelników nową pozycję o Bieszczadach. Tym razem z podtytułem „Cierń w wilczej łapie” nawiązującym do tragicznych losów Terki i Wołkowyi, wsi sąsiadujących ze sobą, splecionych w XX w. węzłem polsko-ukraińskiego konfliktu, który znalazł krwawy epilog w zbrodni dokonanej w lipcu 1946 r. Większość opisanego w tej książce obszaru zawiera się między pasmami Otrytu i Żukowa. W dorzeczu potoku Czarnego z istniejących tu dziewięciu wsi pozostały tylko Czarna, Polana i Żłobek. Ta pierwsza, jedna z największych w Bieszczadach, miała dwie cerkwie i dwa dwory, z których jeden był ufortyfikowany. Polana to rzadki przykład wsi zamieszkiwanej niegdyś po równo przez Polaków i Rusinów. W północno-wschodnim skraju opisywanego terenu odnajdujemy ślady zaginionego zamku w Hoszowie oraz historię niemieckich kolonii w Bandrowie i Steinfelsie. Przeczytamy też o kilku wsiach leżących nad Solinką, w tym o Łopience, z cerkwią skrywającą cudami słynącą ikonę Matki Bożej. Osiemdziesiąt lat temu na tutejsze odpusty przybywały kilkutysięczne tłumy. Po tym jak zrujnowana świątynia została odbudowana przez grupę zapaleńców, kult odżył i od dwudziestu lat znów gromadzą się tu wierni z całego kraju.
Stanisław Kryciński, Bieszczady. Cierń w wilczej łapie, Wydawnictwo Libra PL, 248 str.

Początki Łemkowszczyzny

Muzeum Ziemi Bieckiej zaprasza we wtorek 20 grudnia 2022 roku o godzinie 15 do swojej siedziby w „Domu z Basztą” przy ul. Węgierskiej 1 na Dziesiąte Bieckie Spotkanie Naukowe, na którym jubileuszowy wykład zatytułowany „Początki Łemkowszczyzny – mity a rzeczywistość dziejowa” wygłosi prof. dr hab. Michał Parczewski.
Prof. Michał Parczewski specjalizuje się w archeologii średniowiecza, początkach kultury słowiańskiej w Polsce, oraz wczesnośredniowiecznym osadnictwie w Karpatach. Jest wykładowcą akademickim, autorem wielu publikacji, m. in. wydanej w 1991 r. książki pt. Początki kształtowania się polsko-ruskiej rubieży etnicznej w Karpatach. U źródeł rozpadu Słowiańszczyzny ma odłam wschodni i zachodni. Jest członkiem Towarzystwa Karpackiego.

„Dialogi z Sowietami” po ukraińsku

Czy to przypadek, czy może maczał w tym palce sam autor spoglądający gdzieś tam z błękitnej połoniny na nasz padół, dość że ukazały się właśnie nakładem lwowskiego Wydawnictwa „Apriori” vincenzowskie „Dialogi z Sowietami” (Діалоги з совєтами) przetłumaczone na język ukraiński. Autorem tłumaczenia jest znakomity tłumacz Oleś Herasym, który przekładał z polskiego na ukraiński m.in. utwory Józefa Czapskiego, Ryszarda Kapuścińskiego i księdza Józefa Tishnera.
I tylko pozostaje mieć nadzieję, że głęboko humanistyczne przesłanie zawarte w tej książce potrafi się przebić do serc i umysłów w tym czasie marnym, i że nie zagłuszy go panoszące się barbarzyństwo apostołów „Ruskiego mira”.
Czyżby Stanisław Vincenz chciał nas wszystkich poddać jakiejś trudnej próbie?

Zakończenie wykładów o dawnym Podkarpaciu

A oto ostatnia, zamykająca cały pięcioodcinkowy cykl porcja udostępnionych przez nas prelekcji prof. Tadeusza Trajdosa omawiających historię, zabytki i dzień dzisiejszy dawnych karpackich komitatów węgierskich. Tym razem głównym bohaterem wykładów jest dawny komitat Ung.
17a Komitat Ung: zabytki węgierskie (Użgorod)
(czas 1:47:04 h)
17b Komitat Ung: zabytki czeskie, żydowskie, ruskie  (Użgorod) (czas 1:31:50 h)
18 Komitat Ung: zabytki węgierskie, słowackie (czas 1:41:48 h)
19 Komitat Ung: zabytki ruskie (czas 1:32:12 h)
20 Skansen w Użgorodzie i podsumowanie (czas 1:35:17 h)

Malowanie gór od kuchni

W mikołajkowy wtorek 6 grudnia 2022, o godz. 17 Muzeum Archidiecezji Warszawskiej (ul. Dziekania 1) zaprasza na spotkanie z artystką malarką Agatą Jóźwiak zatytułowane „Malowanie gór od kuchni, czyli jak powstaje pejzaż górski malowany w naturze?” Podczas spotkania artystka opowie o swojej pracy nad cyklem obrazów malowanych tuszem w naturze,  a opowieść będzie ilustrowana zdjęciami z „pracy w terenie”, jakim są góry! Dowiemy się o warsztacie pracy, posłuchamy ciekawostek i dowiemy się o sytuacjach wyjątkowy, a nawet groźnych, jakie spotkały malarkę w trakcie 4 lat pracy w górach.
Poznamy też innych artystów, który w przeszłości interesująco zaprezentowali widoki Karpat.
O twórczości Agaty Jóźwiak pisaliśmy już wcześniej tu.

Pan Władysław – emigrant i strażnik tajemnicy

W ostatnią środę odbyło się ósme seminarium Pracowni Badań nad Spuścizną Stanisława Vincenza, na którym punktem wyjścia do dyskusji był referat prof. Jakuba Żmidzińskiego z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, zatytułowany „Pana Władysława opowieść o powstaniu styczniowym. Żmudzkie wątki w tetralogii Stanisława Vincenza „Na wysokiej połoninie” wygłoszony wcześniej na międzynarodowej interdyscyplinarnej konferencji naukowej „Wilno i Wileńszczyzna XIX wieku: język – literatura – kultura”. Nagranie z tego wydarzenia można już od dziś obejrzeć pod tym linkiem. Prelegent przedstawił kilka wątków związanych z pojawiającą się w „Barwinkowym wianku” postacią pana Władysława i jej historycznym pierwowzorem, powstańcem styczniowym, uciekinierem z Sybiru i przymusowym emigrantem osiadłym na Huculszczyźnie – Władysławem Sedorowiczem. W dyskusji pojawiły się ciekawe próby interpretacji tej postaci i intencji przyświecających autorowi przy jej wprowadzenie na karty tetralogii. Wydaje się, że Stanisław Vincenz – tak jak przy wielu innych postaciach pojawiających się w „Połoninie”, tak i w tym wypadku – obdarzył ją swoimi cechami, a także tymi, które chciałby widzieć u siebie. Czytaj dalej