„Huculi” Jarosława Pstraka

Mamy nie lada gratkę dla zbieraczy karpatianów. Otóż na aukcji pt. „Sztuka Dawna: Prace na Papierze” Domu Aukcyjnego DESA UNICUM, która odbędzie się 3 grudnia 2019 r. w Warszawie przy ul. Pięknej 1A wystawiona jest bardzo sympatyczna akwarela na papierze (18,5 x 22,5 cm) autorstwa ukraińskiego malarza Jarosława Pstraka zatytułowana „Huculi”. Autor tego dziełka urodzony w 1873  r. w Gwoździcu, uważany za jednego z najbardziej utalentowanych malarzy galicyjskich przełomu XIX i XX w. wychowywał się w Kołomyi, gdzie był uczniem m.in. Waleriana Krycińskiego. Po ukończeniu studiów w Akademii Monachijskiej, osiadł we Lwowie. Wielokrotnie bywał na Huculszczyźnie, gdzie wykonywał razem ze swoim przyjacielem Iwanem Truszem polichromie cerkiewnych wnętrz. Popularność zyskał m.in. dzięki wydawanym we Lwowie pocztówkom z reprodukcjami jego obrazów.

Vincenz raz jeszcze w Radomiu

Po ponad półrocznej przerwie nasza ulubiona wystawa pod tytułem „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888-1971)” wg scenariusza dr. Jana A. Choroszego niezmordowanie wędrując po Polsce i popularyzując twórczość autora „Wysokiej połoniny” oraz Huculszczyznę, ponownie trafia do Radomia. W piątek 22 listopada 2019 r. o godz. 12.15 w ramach Targów Wydawnictw Regionalnych odbędzie się jej otwarcie połączone z wykładem dr. Jana Choroszego, autora scenariusza. Wykład będzie traktował o Vincenzie-regionaliście, patronie Europy małych ojczyzn i wspólnot lokalnych. Wyżej wymienione Targi odbywają się w holu sali koncertowej Radomskiej Orkiestry Kameralnej w budynku Urzędu Miasta przy ul. Żeromskiego 53, a ich organizatorem jest radomska Miejska Biblioteka Publiczna im. Załuskich.

Wieczór autorski Bolesława Bawolaka

Serdecznie zapraszamy na spotkanie z Bolesławem Bawolakiem, autorem wydanej w połowie tego roku nakładem Wydawnictwa Żyznowski książki pt. „Łemkowskie wesele w Świątkowej Wielkiej”. Odbędzie się ono w czwartek 14 listopada 2019 r. o godz. 18  w Księgarnia pod Globusem przy ul. Długiej 1 w Krakowie. O tej ciekawej książce, którą na spotkaniu będzie można zakupić po cenie promocyjnej, pisaliśmy już na naszym portalu jakiś czas temu.

Karpaty – zaginiona przestrzeń

Pod tym dość zagadkowym tytułem odbędzie się 7 listopada 2019 r. o godz. 18  w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie promocja 36 numeru kwartalnika „Herito” poświęconego w całości Karpatom. W zaproszeniu na stronie MCK organizatorzy piszą tak:
Co zostało z pamięci o Bojkach, Łemkach, Hucułach, Wołosach, Szeklerach czy siedmiogrodzkich Sasach? Jakie znaczenie mają Karpaty dla Polaków, Słowaków, Rumunów czy Węgrów? Gdzie się zaczynają, a gdzie kończą? Czy bardziej łączy niż dzielą? Zapraszamy na dyskusję poświęconą największemu łańcuchowi górskiemu w Europie Środkowej.
Zapowiada się więc bardzo ciekawie, a szczególnie zajmująca będzie pewnie dyskusja o owych zaginionych „Wołosach”.
Serdecznie rekomendujemy udział w tym spotkaniu wszystkim miłośnikom Karpat, przy okazji jednak wydawcom „Herito” chcielibyśmy zadać jedno pytanie: dlaczego opublikowane w karpackim numerze ich kwartalnika karpackie fotografie Stanisława Konopki, Stefana Kokurewicza, Mikołaja Seńkowskiego i Henryka Poddebskiego nie są podpisane nazwiskami ich twórców? Opatrywanie zdjęć znaczkami © Polana, czy © NAC (niosącymi zresztą nieprawdziwą informację, ponieważ ani Polona, ani NAC, które te zdjęcia udostępniają, w zasadzie nie posiadają do nich żadnych praw, a już na pewno autorskich) nie pozbawia wszak ich twórców niezbywalnych praw autorskich, a tych, którzy je reprodukują, nie zwalnia z obowiązku podania nazwisk autorów. Wszyscy oni dawno już nie żyją – ich podpisane imieniem i nazwiskiem prace, to jedyny po nich ślad i jedyna szansa na ocalenie od zapomnienia.

Pamiętajmy o Sofronie Witwickim

Dziś właśnie, 29 października 2019 r. przypada 140 rocznica śmierci księdza Sofrona Witwickiego, proboszcza w Żabiem-Ilci, autora pierwszych, opartych na własnych obserwacjach i badaniach publikacjach z lat 1852, 1863, 1876-7 na temat Hucułów i Huculszczyzny, ale także organizatora struktur Towarzystwa Tatrzańskiego pod Czarnohorą. Tak się składa, że w tym roku obchodzimy też 200 lecie jego urodzin i z tej okazji postać „proboszcza hucułów” przypomnieliśmy na tegorocznych styczniowych Spotkaniach Karpackich w Muzeum Ziemi PAN, a obecnie kończymy przygotowania do druku 57 tomu Almanachu karpackiego „Płaj”, w którym znajdzie się jego obszerna biografia i szczegółowe omówienie korespondencji z Wydziałem Towarzystwa Tatrzańskiego. A teraz na jego odnalezionym po latach grobie przy cerkwi pw. Św. Trójcy w Żabiem-Ilci wieszamy polskie i ukraińskie szarfy.

Czytaj dalej

Film „Obserwatorium”

Uprzejmie informujemy, że film dokumentalny pt. „Obserwatorium” w reżyserii Wiesława Romanowskiego, poświęcony Obserwatorium meteorologiczno-astronomicznemu na Pop Iwanie, został udostępniony pod tym linkiem na kanale YouTube. O inicjatywie odbudowy Obserwatorium każdy może sądzić co uważa i swojego zdania po obejrzeniu filmu raczej nie zmieni, bowiem celem produkcji nie jest udzielenie odpowiedzi na pytanie – czy to ma sens? Z dotychczasowego przebiegu zdarzeń wnioskować można niestety(!), że nieuchronnie realizuje się jednak scenariusz niezbyt optymistyczny. Każdy, kto bywa w Czarnohorze, może się o tym przekonać naocznie. Sam film jest swego rodzaju reportażem historycznym z rozbudowanym wątkiem publicystyczno-propagandowym. Co dobrze się wpisuje irracjonalną historią powstania Obserwatorium przed 80. laty. My polecamy szczególnie fragmenty wspomnień o jego kierowniku, członku naszego Towarzystwa Władysławie Midowiczu, którymi dzielą się osoby znające go osobiście: prof. Jerzy M. Kreiner, dr Wiesław A. Wójcik i dr Leszek Rymarowicz  – konsultant historyczny filmu. Atutami filmu są niewątpliwie zdjęcia i montaż, a także muzyka i głos lektora Andrzeja Seweryna.
Jeżeli ktoś chciałby obejrzeć film na dużym ekranie i spotkać się z jego reżyserem, a także usłyszeć najnowsze wieści o Pop Iwanie, to będzie ku temu okazja w środę 23  października 2019 r. o godz. 18 w Domu Spotkań z Historią w Warszawie.

Wyjątkowy odpust w Łopience

W niedzielę 6 października odbył się w Łopience dwudziesty powojenny odpust. Był on podwójnie uroczysty gdyż swoją obecnością zaszczycili go dwaj arcybiskupi: abp senior Józef Michalik i abp Eugeniusz Popowicz Metropolita Przemysko-Warszawski Kościoła Greckokatolickiego. Przybyli też licznie księża obu obrządków z kanclerzami obu kurii włącznie. Zjawił się też ks. Miron Michaliszyn, który wiele złego zrobił ostatnio w Łopience, jednak teraz przeprosił za swoje poprzednie zachowanie.
Pomimo nie najlepszej pogody na odpust przybyło wiele osób, w tym ponad sto z pieszą pielgrzymką z Górzanki przez Tyskową prowadzoną po raz dwudziesty przez ks. Piotra Bartnika. Na początek uroczystości zostały odmówione chwalebne części różańca, później ks. abp Eugeniusz poprowadził Molebeń do Najświętszej Bogarodzicy Maryi, nabożeństwo wschodnie z litanią, której towarzyszą psalmy, czytanie z Ewangelii i aklamacje, a wszystko śpiewane na głosy. Natomiast Mszy Świętej przewodniczył ks. abp Józef Michalik, który wygłosił piękną homilię wzywająca do trwania w wierze pomimo zmieniających się okoliczności i do postawy pokory, której przykład dała Bogarodzica Dziewica Maryja. Czytaj dalej

Karpackie „Herito”

Z prawdziwa radością informujemy, że Almanach karpacki „Płaj” po trzydziestu latach dorobił się wreszcie konkurencji, ponieważ tematem wiodącym najnowszego kwartalnika „Herito” (nr 36) są Karpaty. Redakcja przedstawiając ostatni numer czasopisma pisze m.in.: Maciej Pinkwart dekonstruuje mit „polskich Aten” – Zakopanego; Andrzej Dybczak wędruje po zdziczałych sadach nad Popradem i szuka śladów po łemkowskich chyżach; Weronika Drohobycka-Grzesiak zagląda do huculskiej chaty w dwudziestym wieku; Andriej Lubka przypomina mozaikową historię Zakarpacia; Csaba G. Kiss tłumaczy, dlaczego karpackie wzgórza nadal budzą nostalgię Węgrów; Bogumił Luft zabiera nas na Szeklerszczyznę, a Wojciech Stanisławski w góry Siedmiogrodu; Patrice M. Dabrowski opisuje, jak przez lata zmieniał się stosunek polskich władz do Bieszczadów; Radoslav Passia przygląda się orientalizacji Karpat w literaturze polskiej, słowackiej, ukraińskiej czy rumuńskiej. W numerze znalazł się ponadto esej Bartosza Sadulskiego przypominający postać Ménie Muriel Dowie – dwudziestodwuletniej angielskiej podróżniczki, która pod koniec XIX w. przemierzyła trasę z Kołomyi do Czarnohory.

Vincenzowo w Brwinowskiej „Zagrodzie”

Dawno nie pisaliśmy o naszej ulubionej wystawie pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888-1971)” wg scenariusza dr Jana A. Choroszego, najwyższy więc czas  abyśmy o niej przypomnieli, tym bardziej, że jest ku temu świetna okazja. Otóż od 18 października do 20 listopada tego roku będzie ją można obejrzeć w Dworku „Zagroda” – siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Brwinowa, oczywiście w tymże Brwinowie przy ulicy Grodziskiej 57. Wernisaż Wystawy będzie miał miejsce w piątek 18 października o godz. 18, a uświetni go wykłada dr Jana A. Choroszego zatytułowany „O pisarstwie Stanisława Vincenza”.

Ruszyły prace nad filmem „Vincenz”

Wygląda na to, że fabularny, pełnometrażowy film pt. „Vincenz” zaczyna nabierać realnych kształtów. W Krzyworówni właśnie zakończono zdjęcia do zwiastuna tej produkcji. Film ma być produkcją polsko-ukraińską, a jego reżyserem jest Jan Kidawa-Błonski, zaś autorem zdjęć Łukasz Gutt. Scenariusz został stworzony przez ukraińskich dramaturgów Natalię Worożbyt i Maksa Kuroczkina. Producentami mają być Anna Paleńczuk i Mykoła Szewczenko. Na etapie przedprodukcyjnym projekt ten realizowany jest przez organizację pozarządową Ogólnoukraińskie Forum Demokratyczne przy wsparciu Ukraińskiego Funduszu Kultury. A spiritus movens całej sprawy jest oczywiście deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy, gość konferencji vincenzowskiej zorganizowanej przez Towarzystwo Karpackie w listopadzie ubiegłego roku w Krakowie – Mykoła Kniażycki.
Czytaj dalej