Na odsiecz przeszłości (Płaj 50)

5 kwietnia 2016 | Płaj - artykuły

Tadeusz M. Trajdos o dziele ks. Mieczysława Czekaja

ks_M_CzekajU schyłku 2000 r. na prośbę ś.p. kolegi Jerzego Tura przygotowałem artykuł poświęcony życiu i pracy księdza prałata[1] Mieczysława Czekaja, którego przyjaźnią mam zaszczyt się chlubić ponad cztery dziesięciolecia. Artykuł był przeznaczony do publikacji opisującej zabytki cerkiewne w dzisiejszej Polsce. Do tej publikacji jednak nie doszło[2].
W związku z tym, po niezbędnych korektach i uzupełnieniach, umieszczam wspomniany tekst w jubileuszowym tomie „Płaju”. 

Ksiądz prałat Mieczysław Czekaj ocalił wiele znakomitych dzieł sztuki kościelnej. Czynił to w ciągu niemal półwiecza posługi duszpasterskiej w parafiach rzymsko-katolickiej diecezji tarnowskiej. Urodził się w r.1938, święcenia kapłańskie przyjął w 1962 r. Skierowany do pracy w parafiach na dawnych terenach łemkowskich zachwycił się pięknem unickich cerkwi i podjął owocne starania o ich odnowę i przetrwanie. Czytaj dalej →

W Wielką Sobotę zmarł ks. Mieczysław Czekaj

5 kwietnia 2016 | Wydarzenia | Na temat:

ks_M_Czekaj_nZ pewnym opóźnieniem dotarła do nas bardzo smutna wiadomość. W Wielką Sobotę w Domu Księży Emerytów im. św. Józefa w Tarnowie zmarł ks. Mieczysław Czekaj.
Urodził się 1 stycznia 1938 r. w Kurowie. W latach 1969 – 1973 pełnił urząd rektora kościoła w Maciejowej, w latach 1973 – 1979 proboszcza parafii Zbyszyce, w latach 1979 – 1983 proboszcza parafii Czyrna, w latach 1983 – 1986 proboszcza parafii Banica, w latach 1986 – 1988 proboszcza parafii Milik, w latach 1988 – 1989 rektora kościoła w Leluchowie, w latach 1989 – 1990 proboszcza parafii Brunary, w latach 1990 – 1993 oraz 1994 – 1995 rektora kościołów Leluchowie i Dubnem, w latach 1993 – 1994 rektora kościoła św. Mikołaja w Siedliskach koło Bobowej, w latach 1994 – 1995 rektora kościoła św. Leonarda w Wojniczu, w latach 1996 – 1999 proboszcza parafii Dzierżaniny i w latach 1999 – 2011 rektora kościoła w Boguszy. W roku 2003 został obdarzony godnością Kanonika Gremialnego Kapituły Kolegiackiej w Bochni. Został również wyróżniony tytułem „Sądeczanin Roku” w 2000 r. oraz Nagrodą Województwa Małopolskiego im. Mariana Korneckiego w 2004 r. Ks. Mieczysław Czekaj w Czyrnej, Banicy, Bielicznej, Andrzejówce, Leluchowie i Dubnem oraz w Boguszy przeprowadził szereg prac konserwatorskich przywracających dawną świetność architekturze i wyposażeniu powierzonych sobie świątyń. Dbał o zachowanie oryginalności i autentyczności budowli, wierności tradycji, w której powstały, a także o merytoryczną poprawność przeprowadzanych zabiegów renowacyjnych. Dzięki swej wielkiej wiedzy z dziedziny historii sztuki i ogromnej determinacji zyskał zrozumienie i pomoc ze strony społeczności lokalnych, które dziś otaczają świątynie szacunkiem i materialną troską. Ks. Mieczysław Czekaj pochowany został na cmentarzu w Boguszy 31 marca 2016 r.

Rzeczpospolita Rafajłowska w Muzeum PW

1 kwietnia 2016 | Wydarzenia | Na temat: ,

rafajlowa_pomnikNa wystawie w Muzeum Politechniki Warszawskiej przy ul. Nowowiejskiej 24 prezentowane są od dziś fotogramy autorstwa Jana Skłodowskiego przedstawiające zachowane krzyże i mogiły polskich legionistów w Bohorodczanach, Mołotkowie, Sołotwinie, Nadwórnej, Pasiecznej, Zielonej, Rafajłowej i Dolinie Płaskiej. Są one trwałym świadectwem walk Legionu Polskiego w okrasie od października 1914 r. do marca 1915 r. w karpackich dolinach Bystrzyc Sołotwińskiej i Nadwórniańskiej.  Wystawa będzie czynna do 31 maja 2016 r.

O drewnianych cerkwiach Bukowiny i Galicji

1 kwietnia 2016 | Aukcyjne karpatiana | Na temat:

szczerbakiwskij_01Na portalu bibliofilsko-aukcyjnym secretera.pl w katalogu VI Aukcji internetowej książek i  grafiki, która rozpocznie się 2 kwietnia 2016 r. o godz. 10 pod pozycją 353 można znaleźć bardzo ciekawą książkę wydaną w Pradze w 1926 r. o drewnianych cerkwiach, kapliczka, krzyżach i figurach przydrożnych Bukowiny i Galicji, której autorem jest ukraiński etnograf Danyło Szczerbakiwśkij (1877-1921).
Ščerbakivsʹkyj Danylo Mychajlavyč [Щербакі́вський Дани́ло Михайлович]. Ukraïns’ke mystectvo. [T.] II. Bukovynsʹki i galycʹki derevljani cerkvy, nadgrobni i prydorožni chresti, figury i kaplyci. Kyïv-Praha 1926. Czytaj dalej →

Konserwatorzy karpackich cerkwi

10 marca 2016 | Spotkania Karpackie | Na temat:

spotkania_05Na marcowych Spotkaniach Karpackich przypomnimy niezwykle ciekawe biografie dwóch osób – Barbary Tondos i Jerzego Tura, konserwatorów zabytków, których zasług w ratowaniu karpackiego dziedzictwa kulturowego, a szczególnie karpackich cerkwi, nie sposób przecenić. Ich wieloletnia działalność na terenie Karpat i Podkarpacia przyczyniła się do uratowania od zagłady wielu obiektów architektury sakralnej, a także licznych zabytków ruchomych.Jerzy_Tur_y Obydwoje mają swój udział w powstaniu karpackich skansenów i muzeów, w niezliczonych pracach konserwatorskich oraz w konsekwentnej i szczegółowej inwentaryzacji. Postaci Barbary i Jerzego przypomni ich córka Katarzyna Tur-Marciszuk oraz zaproszeni goście, współpracownicy naszych bohaterów.  Spotkania będą jednocześnie wernisażem wystawy  zatytułowanej „Zabytki na karpackich bezdrożach”, na której została zaprezentowana część bogatego zbioru negatywów i odbitek fotograficznych wykonanych w trakcie wieloletnich prac inwentaryzatorskich i konserwatorskich prowadzonych przez Barbarę Tondos i Jerzego Tura. Zapraszamy jak zwykle serdecznie i jak zwykle w piątek, 18 marca 2016 r. o godz. 18 do Muzeum Ziemi PAN, w Warszawie przy al. Na Skarpie 27 (Willa Pniewskiego).

Czytaj dalej →

O Łopience w zakopiańskiej „Kolibie”

5 marca 2016 | Wydarzenia | Na temat:

plakatTowarzystwo Karpackie i Muzeum Tatrzańskie mają zaszczyt zaprosić na wystawę zatytułowaną „Za górą – historia cerkwi w Łopience”, która opowiada o ostatnich 90 latach istnienia tej wyjątkowej świątyni. To opowieść o miejscu szczególnym będącym największym bieszczadzkim greckokatolickim sanktuarium Maryjnym. O historii tragicznej niosącej zniszczenie i śmierć, i o historii pozytywnej – o wysiłkach i trudach odbudowy cerkwi, o ewenemencie przywrócenia do życia zniszczonej świątyni, o miejscu dotkniętym palcem Boga, gdzie miłość odniosła zwycięstwo nad obojętnością i nienawiścią. Chociaż na fotografiach dominuje cerkiew pw. św. Paraskewi, to jest to także historia ludzi – tych, którzy tu mieszkali kiedyś i tych wszystkich, kolibaktórzy ratując cerkiew pozostawili tutaj cząstkę samego siebie. I jak każda historia nie kończy się w tym miejscu, ale będzie miała swój dalszy ciąg, w którym każdy może dopisać kolejny rozdział. Wystawa będzie eksponowana w „Willi Koliba” przy ulicy Kościeliskiej 18, będącej filią Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem w terminie od 13 marca do końca kwietnia. Wernisaż odbędzie się w niedzielę 13 marca 2016 r. o godz. 13.

Zabytki na karpackich bezdrożach

2 marca 2016 | Wydarzenia | Na temat:

zz_plakatSerdecznie zapraszamy do obejrzenia wystawy zatytułowanej „Zabytki na karpackich bezdrożach”, na której została zaprezentowana część bogatego zbioru negatywów i odbitek fotograficznych wykonanych w trakcie wieloletnich prac inwentaryzatorskich i konserwatorskich prowadzonych przez Barbarę Tondos i Jerzego Tura. Zbiór ten znajdujący się obecnie w dyspozycji córki autorów Katarzyny Tur-Marciszuk, zawiera zarówno szklane klisze, negatywy i pliki cyfrowe, jak i czarno-białe oraz kolorowe odbitki. Niestety, nie jest on jeszcze w pełni opracowany, ale sądząc po przedstawionych na wystawie fotogramach godny jest zainteresowania historyków sztuki, konserwatorów i miłośników karpackiej architektury. Czytaj dalej →

Vincenz pod Jasną Górą

1 marca 2016 | Wydarzenia | Na temat:

vinc_pod_jasnaWystawa „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego, której wędrówkę po Polsce śledzimy z radością już od dwóch lat, trafiła teraz do Częstochowy. Od 21 lutego do 22 kwietnia 2017 r. można ją oglądać na Wydziale Elektrycznym Politechniki Częstochowskiej przy al. Armii Krajowej 17 (pawilon B, hol główny). Serdecznie zapraszamy do jej oglądania. Więcej o samej wystawie w naszych wcześniejszych postach.

Rozmowa z Ojcem i Mamą (Płaj 38)

26 lutego 2016 | Płaj - artykuły | Na temat:

Katarzyna Tur-Marciszczuk rozmawia z Jerzym Turem i Barbarą Tondos

02_boze_narodzenie_2006Czas tak biegnie, że obejrzeć się niemożna – mawiał Józef Ignacy Kraszewski. Dlatego pozostawił po sobie wspomnienia z Polesia, Wołynia i Litwy. W ciągu mojego czterdziestoletniego życia świat zmieniał się dużo szybciej niż za czasów Kraszewskiego, tym bardziej więc odczuwałam potrzebę utrwalenia tego, co odchodzi. Najlepiej mogli mi w tym pomóc rodzice, dlatego odwołując się do możliwości współczesnej techniki, utrwaliłam kilka rozmów z nimi. Oto fragmenty obszernego zapisu, który – mimo że jeszcze surowy – oddaje ducha tamtych dni, pozwalając przybliżyć się do okresu powojennego i odczuć styl życia niepokazywany w żaden sposób przez środki masowego przekazu czy seriale telewizyjne. Rozmowy te wynikły w sposób trochę przypadkowy. Powracające na forum życia społecznego rozważania i wartościowania przeszłości także i mnie skłoniły któregoś razu do zadania pytania, które w podtekście miało niepokój: czy mój ojciec sprzedał się partii komunistycznej. Odpowiedź doprowadziła do długich i bardzo ciekawych rozmów.

Katarzyna Tur-Marciszczuk

Katarzyna Tur-Marciszuk: Jak to się stało, że zostałeś wojewódzkim konserwatorem zabytków w Rzeszowie? Czytaj dalej →

Urszula Janicka-Krzywda – etnograf spod Babiej Góry

11 lutego 2016 | Spotkania Karpackie | Na temat:

spotkania_ujkLutowe Spotkania Karpackie – z Babią Górą w tle – będą miały wyjątkowy charakter, poświęcimy je bowiem pamięci Urszuli Janickiej-Krzywdy, osobie która kochała i rozumiała góry jak mało kto. Urszula była etnografem, badaczką kultury ludowej Karpat, folklorystką, a także członkinią Towarzystwa Karpackiego. Była też autorką niezliczonej ilości książek i artykułów poświęconych kulturze karpackich górali. Szczególnie karpackie zbójnictwo, zwyczaje i obrzędy pasterskie, góralskie czary i wierzenia nie miały dla niej żadnych tajemnic. Specjalnym gościem Spotkań będzie mąż Urszuli, Piotr Krzywda autor wielu karpackich przewodników, także członek Towarzystwa Karpackiego.
W programie przewidujemy m. in.:ula_01a
– Przypomnienie postaci Urszuli Janickiej-Krzywdy;
– Fragmenty wywiadu Urszuli Janickiej-Krzywdy „Jestem etnografem”;
– Wiersze Urszuli Janickiej-Krzywdy;
– Film dokumentalny „Babiogórcy Urszuli Janickiej-Krzywdy”;
– Relacja o początkach zespołu Juzyna;
– oraz opowieść o regionie babiogórskim jako najbliższym sercu polu aktywności etnograficznej Urszuli Janickiej-Krzywdy.
Zapraszamy serdecznie w piątek 19 lutego 2016 r. o godz. 18 do Muzeum Ziemi PAN, w Warszawie przy al. Na Skarpie 27. Czytaj dalej →