Wszystko na temat: Beskid Niski

Łemkowski Jubileusz w Zyndranowej

Towarzystwo na Rzecz Rozwoju Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej serdecznie zaprasza na obchody jubileuszu 50-lecia Muzeum Kultury Łemkowskiej, które odbędą się w niedzielę 7 października 2018 r. Oficjalna inauguracja jubileuszu odbędzie się o godz. 13 , a następnie rozpocznie się część sesyjna, którą wypełnią okolicznościowe referaty i wystąpienia zaproszonych gości. Z całą pewności wszyscy zabierający głos w tej części obchodów jubileuszu złożą hołd twórcy Muzeum, zmarłemu w tym roku Fedorowi Goczowi. Zaś o godz. 15 rozpocznie się część artystyczna – koncert muzyki łemkowskiej.
Wstęp wolny.

Karpacki jesion

Niegdyś rósł pośród rozległych łąk porastających północne stoki grzbietu Baraniego nad Olchowcem. Na Drykach, jak mówili łemkowscy gospodarze wypasający na tych łąkach swoje bydło. On – jesion i towarzyszące mu dwa jawory rosnące w niewielkim zaklęśnięciu terenu stanowiły cienisty zakątek, dając cień w upały i schronienie w zamieci. Przysiadali pod nim zapewne mieszkańcy przysiółka Baranie wędrujący do cerkwi w Olchowcu na niedzielne nabożeństwo. Dziś zapomniany przez wszystkich dopełnia swoich dni w gąszczu leszczyn i drzew młodszych od niego o całe pokolenia, wszak najstarsze mogą mieć najwyżej jakieś siedemdziesiąt lat. Trafiłem na niego przypadkiem, ale nie mogłem tak zwyczajnie go ominąć. Coś jest w starych drzewach, że budzą one szacunek i respekt. Może powodem tego jest fakt, że żyją znacznie dłużej, niż nam to zostało dane,
a może to owiewający ich nimb tajemnicy, której ci milczący świadkowie dziejów nikomu nigdy nie zdradzą, każe nam się im pokłonić. Tan jesion pamięta na pewno obydwie wojny światowe (pewnie w jego ciele znaleźlibyśmy odłamki i pociski z Operacji Dukielskiej – linia okopów biegnie kilkadziesiąt metrów od miejsca gdzie rośnie),
a być może też przemykających chyłkiem między beskidzkimi obozami konfederatów. To, że przez wiele lat rósł na otwartym terenie smagany beskidzkimi wiatrami odcisnęło piętno na jego kształcie – naprawdę wyjątkowym. Nie jestem dendrologiem i nie wiem, czy można go jeszcze uratować, ale może warto spróbować – dogorywa na terenie Magurskiego Parku Narodowego.

Witamy nowe Magury

Dla miłośników Łemkowszczyzny mamy doskonałą wiadomość – otóż pod koniec lipca tego roku ukazały się odrobinę opóźnione Magury`16. Kolejny tom rocznika krajoznawczego poświęconego Beskidowi Niskiemu i Pogórzom pod redakcją Sławomira Michalika i Anety Załugi. Jest to już 186 publikacja Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich z Warszawy licząca 164 strony i zawierająca 75 ilustracji. Cieszy nas bardzo fakt, że Magury, ten niezwykle zasłużony dla poznawania dziejów Łemkowszczyzny periodyk ukazuje się nadal i pragniemy serdecznie podziękować redaktorom czasopisma i autorom tekstów za ich trud.
W spisie treści znajdujemy następujące pozycje:
Piotr Malec, Ikony Sądu Ostatecznego — ze szczególnym uwzględnieniem zabytków z terenu Karpat; Czytaj dalej

Żegnamy Fedora Gocza

Z prawdziwym żalem informujemy, że w wieku 88 lat zmarł Fedor Gocz, członek Towarzystwa Karpackiego i Wielkiej Rady Karpackiego Płaju, wielki łemkowski patriota, twórca Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej i święta kultury łemkowskiej „Od Rusala do Jana”. Od niepamiętnych czasów był niezmordowanym organizatorem życia kulturalnego Łemków, wielkim autorytetem i człowiekiem-instytucją sytuującym się ponad politycznymi podziałami i sporami, a także twarzą Łemkowszczyzny – upominając się o należne miejsce dla jej kultury i niosąc jej sławę daleko po świecie.  Tej ogromnej straty nie da się już wypełnić.
Pożegnanie zmarłego rozpocznie się w czwartek o godz. 10:30 w rodzinnym domu Fedora Gocza w Zyndranowej, zaś o godz. 11 rozpocznie się nabożeństwo w miejscowej cerkwi pw. św. Mikołaja.
Dziś (w środę) wieczorem o godz. 19 w cerkwi odbędzie się Panachyda – nabożeństwo żałobne.

Nowy Żmigród Konfederatom Barskim

Anonsowane przez nas wcześniej obchody 250. rocznicy zawiązania Konfederacji Barskiej, które odbywały się m.in. w Dukli i Nowym Żmigrodzie w Beskidzie Niskim zaowocowały wieloma trwałymi efektami.  Najważniejszy z nich to odsłonięty przed muzeum w Nowym Żmigrodzie pięknie się prezentujący pomnik Kazimierza Pułaskiego. Udało się też, dzięki staraniom Towarzystwa Miłośników Nowego Żmigrodu i pomocy żmigrodzkiego nadleśnictwa udostępnić obóz konfederatów w Grabiu, o którego lokalizacji pisaliśmy w 53 tomie Płaju. Uprzątnięty został jego teren i wyeksponowany jeden z bastionów. Oznakowana także dojścia do obozu i umieszczono tablice informacyjne.
W samym Nowym Żmigrodzie udało się zlokalizować i zrekonstruować redutę konfederatów na Mytarce. Stanął tam krzyż i tablica informacyjna. Odnaleziono również dwa pola bitew koło tej miejscowości. Muzeum żmigrodzkie dosłownie pęka w szwach od konfederackich artefaktów. Warto więc je odwiedzić. Zapraszamy.

XXVIII Łemkowski Kermesz Olchowiecki

Miło nam poinformować, że XXVIII Łemkowski Kermesz w Olchowcu odbędzie się w dniach 19-20 maja 2018 roku. Rozpocznie się jak zwykle już w sobotę o godz. 18 weczirnią w cerkwi pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja, po czym odbędą się występy zespołów folklorystycznych.
W niedzielę o godz. 11 odprawiona zostanie liturgia w obrządku greckokatolickim, a o godz. 13.30 nastąpi uroczyste otwarcie Kermeszu. Będą koncertowały liczne zespoły m.in. Kapela „Drewutnia” z Lublina, Zespół tańca ludowego „Arkan” z Przemyśla, Zespół śpiewaczy „Chorkowianie” z Chorkówki, Ludowy zespół pieśni i tańca „Osławiany” z Mokrego, Dziecięcy zespół folklorystyczny „Małyniaczok” z Mokrego, Zespół folklorystyczny „Sabinowczan” z Sabinowa. Odbędzie się też konkurs śpiewu pieśni łemkowskich dla dzieci i młodzieży pn. „Śpiewaj Łemkowszczyzno”, pokaz mody łemkowskiej „Niebo nad Beskidem” (projektantka Mila Pyrz), a także wystawy: „Wycinany świat” – wycinanki ludowej Marii Mryczko i „Szlakiem wyszywanki” – tradycyjnych ubiorów ludowych z terenu Łemkowszczyzny, Bojkowszczyzny, Bukowiny i in. regionów.

Hołd Panom Barskim w Beskidzie Niskim

Miło nam poinformować, że w 250. rocznicę zawiązania Konfederacji Barskiej w dniach 12-13 oraz 19 maja 2018 roku odbędą się jej obchody w Beskidzie Niskim, których organizatorami są Towarzystwo Miłośników Nowego Żmigrodu i Muzeum im. Leona Karcińskiego w Nowym Żmigrodzie oraz Muzeum Historyczne – Pałac w Dukli. 12 maja w dukielskim Muzeum będzie miała miejsce międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Dla wolności ginę” – kontekst historyczny i kulturowy Konfederacji Barskiej w 250 rocznicę jej zawiązania, w trakcie której wygłoszonych zostanie szereg ciekawych referatów. Główne uroczystości rocznicowe, w ramach których nastąpi m.in. odsłonięcie pomnika Kazimierza Pułaskiego na placu przed Muzeum w Nowym Żmigrodzie odbędą się 13 maja. Szczegółowy program konferencji i całych obchodów można przeczytać tu.

O Łopience w stulecie niepodległości

Serdecznie zapraszamy 14 kwietnia 2018 r. na godz. 10 do Gminnego Centrum Kultury i Ekologii w Cisnej na kolejną Sesję Informacyjno-Prelekcyjną „Czas dla Łopienki”. Poza tradycyjnymi informacjami o działalności Towarzystwa Karpackiego w Łopience, planach na najbliższy rok oraz informacjami Nadleśnictwa Baligród, Nadleśnictwa Cisna, Stowarzyszenia Ratowania Cerkwi w Baligrodzie i Stowarzyszenia Rozwoju Wetliny i Okolic będziemy mieli okazję wysłuchania referatów nawiązujących do 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Zaproszeni zostali znawcy tematu.
Robert Lipelt – prof. PWSZ, historyk, redaktor Rocznika Sanockiego, członek Rady Muzeum Historycznego w Sanoku opowie o zmianach społecznych i gospodarczych na Ziemi Sanockiej, które miały znaczący wpływ na proces odzyskiwania niepodległości. Czytaj dalej

Dukla i okolice na starej fotografii

W imieniu Stowarzyszenia „Pod Karpatami” serdecznie zapraszamy w czwartek
5 kwietnia 2018 r. na premierową prezentację książki pt. „Dukla i okolice na starej fotografii”, która odbędzie się w „Starym Kinie” w Dukli przy ulicy Kościuszki 4,
a której towarzyszyć będzie wystawa zdjęć przedstawiających powojenną Duklę.
W programie przewidziano m.in. pokaz przedwojennych fotografii, opowiadania oraz niespodzianki. Będzie można także zakupić promowaną książki po promocyjnej cenie.

Dukla i okolice na starej fotografii, red. Justyna Chabińska, Wydawnictwo Stowarzyszenie „Pod Karpatami”, Dukla 2018, Stron 122

250. rocznica zawiązania Konfederacji Barskiej

Dokładnie 250 lat temu 29 lutego 1768 roku w Barze na Podolu zawiązana została konfederacja generalna szlachty Rzeczypospolitej w obronie wiary i wolności narodu przeciw – jak napisano w akcie jej założenia – „jarzmu niewolniczemu syzmatyków”. Czy było to pierwsze polskie powstanie, czy też spóźniona o dwa wieki wojna religijna, czy może – jak pisał Stanisław Cat-Mackiewicz upiorzyca, która wyssały z Polski życie państwowe, tego tu nie rozstrzygniemy. Najpewniej – jak często w naszej historii – była wszystkim tym po trosze, piękna i wzniosła w intencjach stających do walki, pokrętna i zaślepiona politycznie, fatalna i opłakana w skutkach. Jednak z karpackiego punktu widzenia ta trwająca blisko pięć lat wojna, była przede wszystkim ważnym wydarzeniem, którego wiele istotnych epizodów działo się w Beskidach i którego ślady w karpackim krajobrazie, tak fizycznym jak i kulturowym odnajdujemy do dziś. Splątane echa tamtych dni dziś jeszcze wzbudzają emocje i mimo, że na mogiłach żołnierzy Pułaskiego na górze Jawor nad Wysową stoi dziś cerkiewka będąca łemkowskim sanktuarium, Łemkowie nie zgadzają się na pomnik Pana Kazimierza w Wysowej, choć wiadomo, że w jego piechocie służyło wielu Rusinów z beskidzkich wsi.
Na łamach Almanach Karpackiego „Płaj” tematy konfederackie poruszaliśmy wielokrotnie, dziś na okoliczność rocznicy przypominamy (w formacie pdf) artykuł Macieja Śliwy z Płaju 51 pt. Obóz konfederatów barskich pod Wysową.