Promocja Górali Nadpopradzkich

Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury im. Danuty Szaflarskiej w Piwnicznej-Zdroju oraz Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej w Krakowie serdecznie zapraszają na promocję wydanej niedawno książki zatytułowanej Kultura ludowa Górali Nadpopradzkich (od Piwnicznej i Rytra). Jest to praca zbiorowa o charakterze monograficznym pod redakcją naukową Katarzyny Ceklarz i Joanny Hołdy wydana przez  Oficynę Wydawniczą „Wierchy” COTG PTTK jako 34 tom Biblioteki Górskiej. Publikacja składa się z dwóch woluminów liczących odpowiednio 740 i 91 stron, zawiera liczne ilustracje w tekście oraz na oddzielnych kartach.
Spotkanie promocyjne odbędzie się 2 grudnia 2021 r. o godz. 18 w sali MGOK w Piwnicznej-Zdroju, Rynek 11.

Pralesy Slovenska

Świetne wieści ze Słowacji: 3 listopada 2021 r. rząd przyjął rozporządzenie uznające 76 obiektów leśnych na Słowacji, o łącznej powierzchni 6,5 tys. ha, za rezerwaty przyrody pod zbiorczą nazwą „Pralesy Slovenska”, wprowadzając w nich, zgodnie z ustawodawstwem słowackim, tzw. piąty (najwyższy, oznaczający ochronę ścisłą i istotne ograniczenia wstępu) stopień ochrony. Obiekty są rozproszone na terytorium całej Słowacji, szczególnie wiele jest ich jednak w Niskich Tatrach i Wielkiej Fatrze. Rozporządzenie wejdzie w życie 1 grudnia 2021 r. Słowacja robi w ten sposób krok w kierunku wdrożenia Europejskiej Strategii Ochrony Różnorodności Biologicznej ’2030 „Przywrócić przyrodę do naszego życia”, zakładającej m. in. ochronę wszystkich pozostałości tzw. old-growth forests (starolasów), czyli fragmentów lasu, które w znacznym stopniu zachowały cechy naturalności i pierwotności, a dojście do ochrony ścisłej 10% powierzchni lądowej UE. Pula tych obiektów to wynik społecznej inwentaryzacji starolasów Słowacji, a następnie kampanii społecznej mającej na celu wzięcie pod ochronę tych starolasów, które nie były jeszcze chronione. Kampanię realizowało słowackie NGO „Prales” wspólnie z WWF Słowacja, a zagadnieniu poświęcona jest strona internetowa. Czytaj dalej

O wyprawach Stanisława Vincenza za Czarnohorę

Ponieważ mamy ostatni czwartek miesiąca, kiedy to  tradycyjnie odbywają się „Spotkania Karpackie online”, aby tradycji stało się zadość proponujemy obejrzenie opowieści Leszka Rymarowicza „Za góry czy za miedzę” przedstawionej na konferencji „Stanisław Vincenz – Czarnohora: miejsce i nie-miejsce”. W referacie opisano wyprawę Stanisława Vincenza odbytą we wrześniu 1925 r. pieszo przez Czarnohorę do Rachowa oraz jej hipotetyczny związek z późniejszymi peregrynacjami rodziny Vincenzów. Dokonano także opisu Przełęczy Tatarskiej i wydarzeń które się tam rozgrywały we wrześniu 1939 r. Niewątpliwie ciekawe dla osób wędrujących po Karpatach będą efekty podjętych przez autora poszukiwań reliktów historycznych na Przełęczy Tatarskiej, a szczególnie konstatacja, że obecne miejsce, przez które przechodzi szosa transkarpacka nie jest tożsame z tym historycznym łączącą przez wieki ziemie dawnej Polski z Królestwem Węgierskim, a przez międzywojenne dwudziestolecie z Czecho-Słowacją. Opowieść ilustrowana historycznymi i współczesnymi fotografiami miejsc i osób dostępna jest tu. Jednocześnie udostępniony fragment Konferencji prosimy potraktować jako zachętę do zapoznania się z innymi referatami dostępnymi na kanale YouTube „Towarzystwo Karpackie”. Czytaj dalej

Fotoimpresje z rumuńskiego Marmaroszu…

Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej zaprasza na wystawę 26 fotografii Tomasza Kośka pt. „Fotoimpresje z rumuńskiego Marmaroszu… ”. Prezentowane fotografie pochodzą z lat 2009-2010, 2014 i 2016, kiedy ich autor prowadził etnograficzne badania na terenie regionu Marmarosz, które stały się podstawą rozprawy doktorskiej Ukraińska mniejszość narodowa w rumuńskim Maramureszu i problemy jej tożsamości. Z jednej strony, fotograficzne impresje są dokumentacją życia mieszkańców, przede wszystkim z miejscowości w dolinie rzeki Ruscova, ale także w dolinach Vişeu i Cisy. W codzienności tych mieszkańców przewijał się trud powszedniej pracy, radość i wytchnienie świąt, czy w końcu smutek związany z przemijaniem ziemskiego żywota. Zdjęcia są także dokumentacją etnograficznego bycia w terenie, tworzenie się zażyłości pomiędzy etnografem a współpracownikami terenowymi, poznawania historii ich życia, codziennych trosk i radości. Wśród fotografii znalazły się zarówno portrety, jak i obrazy o charakterze reportażowym dokumentujące codzienność grupy z Marmaroszu. Oczywiście życie mieszkańców toczy się w ścisłych relacjach z otaczającym ich światem przyrody Karpat Marmaroskich. Tym samym, bohaterem zdjęć jest również środowisko naturalne. Wernisaż wystawy odbędzie się w piątek 26 listopada o godz. 18. Spotkanie uświetni występ zespołu „Wernyhora”, sanockiej grupy czerpiącej inspiracje z muzyki tradycyjnej pogranicza polsko-ukraińskiego.

Pravda dávnověku

Z prawdziwą radością spieszymy poinformować o wydarzeniu, które z pewnością ucieszy wszystkich miłośników twórczości Stanisława Vincenza, a szczególnie „Połoniny”. Otóż ukazało się właśnie  tłumaczenie „Prawdy starowieku” na język czeski dokonane przez Davida Zelinkę, który – tak się pięknie składa – był uczestnikiem organizowanej przez nas i zakończonej dwa dni temu konferencji vincezowskiej. Tytuł po czesku niewiele odbiega od oryginału i brzmi następująco: Na vysoké polonině – Pravda dávnověku. Książka, która jest już do kupienia w księgarniach liczy 612 stron, a ukazała się nakładem praskiego wydawnictwa Malvern.

Pokonferencyjne podziękowania

Szanowni Państwo,
w Vincenzowskiej wersji mitu o Rachmanach podkreśla się, że „od ludzi do ludzi zwraca się znak-ofiara”. Po zakończonej konferencji „Stanisław Vincenz – Czarnohora: miejsce i nie-miejsce”, odbytej w Krakowie w trybie hybrydowym, chcielibyśmy wyrazić nadzieję, że czynnik ofiary nie był zbyt dokuczliwy, a nasze spotkanie upamiętniające pięćdziesiątą rocznicę śmierci autora Połoniny było przede wszystkim czytelnym znakiem. Dziękujemy Państwu za udział w każdej formie: za wygłoszone referaty, za wypowiedzi w dyskusji, za bezpośrednie wsparcie organizacyjne, za śledzenie obrad za pośrednictwem mediów społecznościowych.
Serdecznie zapraszamy do odwiedzania strony konferencji, gdzie wkrótce zostanie opublikowany zapis obrad, a także do oglądania trzech bloków transmisji na Kanale Towarzystwa Karpackiego na You Tube, z których każdy miał już ponad 150 wyświetleń.
Daj Boże myrno!

Komitet Organizacyjny
Robert Księżopolski, Leszek Rymarowicz, Agnieszka Synakowska, Jan A. Choroszy

Czytaj dalej

Hucułka i źrebak

Dawno nie korzystaliśmy z działu „aukcyjne karpatiana” tym chętniej więc wypełniamy zaległości, jako że jest ku temu dobra okazja. Otóż na aukcji malarstwa dawnego Sopockiego Domu Aukcyjnego, która odbędzie się 27 listopada 2021 r. o godz. 16 będzie można nabyć akwarelę na papierze Juliusza Kossaka (1824 – 1899) zatytułowaną „Hucułka i źrebak” datowaną na 1889 r. (lub 1888). Niestety szacowana przez fachowców cena może sięgnąć nawet 60 000 zł. Na obrazku Hucułka jedzie na obładowanym berbenicami koniu z nieodłączną fajką w zębach i przędzą w ręku. Autor wprawdzie wychował się na Pokuciu, ale od 1855 r. chyba już tam nie był, bo to dzieło najwyraźniej malował z pamięci, stąd szczegóły stroju są dość dowolne i co tu dużo mówić, mało autentyczne. Co by jednak nie mówić jest to jeden z tych obrazków, który Huculszczyznę wprowadzał na salony.

Konferencja Vincenzowska – ostatnie wieści

Z radością informujemy, iż w ostatniej chwili otrzymaliśmy potwierdzenie udziału online w naszej konferencji kolejnych osób z Ukrainy:

  • 19.11.2021 ok. godz. 10.15 połączy się z nami prof. Ihor Cependa – rektor Uniwersytetu Przykarpackiego im. W. Stefanyka w Iwano-Frankiwsku.
  • 19.11.2021 w godzinach 17-19 w „panelu tłumaczy” gościć będziemy: Liubę-Paraskewię Strynadiuk z Zamahory i Lwowa – tłumacza literatury z języka niemieckiego, ostatnio tłumaczącą na dialekt huculski „Historię filozofii po góralsku” ks. Józefa Tischnera oraz Wasyla Zełenczuka – pracownika naukowego Muzeum w Krzyworówni, twórcy audiobooka z huculską powieścią Petra Szekieryka Donykiwa „Dido Iwanczik”, ostatnio przetłumaczonej z huculskiego na ukraiński.
  • 20.11.2021 ok. godz. 10 połączy się z nami Mykoła Kniażycki – publicysta, deputat do Rady Najwyższej Ukrainy, spiritus movens inicjatyw upamiętniających postać i dzieło Stanisława Vincenza na Ukrainie oraz Julia Potiak z Bystrzeca, działająca w środowisku lokalnym „małej ojczyzny” Stanisława Vincenza pod Czarnohorą.

Wystawa o Stanisławie Vincenzie

Miło nam poinformować, że po dłuższej przerwie nasza ulubiona wystawa pod tytułem „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888-1971)” wg scenariusza dr. Jana A. Choroszego  popularyzująca twórczość autora „Wysokiej połoniny” oraz Huculszczyznę, od piątku 19 listopada 2021 r. będzie eksponowana w Krakowie w Instytucie Zootechniki Państwowym Instytucie Badawczym przy ul. Józefa Sarego 2 (II piętro).
Wystawa, do obejrzenia której gorąco zachęcamy, a którą będzie można oglądać w godzinach od 9 do 15 do 9 grudnia włącznie, jest wydarzeniem towarzyszącym konferencji naukowej „Stanisław Vincenz – Czarnohora: miejsce i nie-miejsce” odbywającej się 19-20 listopada 2021 r. w Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK.
Więcej informacji o Konferencji tu.

W Grabówce u świętego Mikołaja

Stowarzyszenie Ratowania Cerkwi w Grabówce (gmina Dydnia) serdecznie zaprasza w niedzielę 21 listopada 2021 r. o godz. 12:30 do Domu Ludowego w tej pogórzańskiej miejscowości na „Jesienne Spotkanie przy cerkwi w Grabówce” zorganizowane w celu umożliwienia wymiany doświadczeń pomiędzy ludźmi zajmującymi się ratowaniem pamiątek kultury materialnej i duchowej Rusinów. O zabytkach greckokatolickich w województwie podkarpackim i o trudach związanych z ich odbudową opowiedzą: Katarzyna Winnicka z Muzeum Historycznego w Sanoku, Jan Herbetko ze Stowarzyszenie Ratowania Cerkwi w Baligrodzie, oraz Zbigniew Kaszuba kustosz sanktuarium w Łopience i Witold Grzesik animator odbudowy dzwonnicy w Polanach Surowicznych, obaj z Towarzystwa Karpackiego. Stowarzyszenie Ratowania Cerkwi w Grabówce powstałe w marcu tego roku w celu podejmowania działań na rzecz odbudowy tego zabytku zrzesza mieszkańców gminy, a także zaprzyjaźnionych historyków i etnografów. Spotkanie zakończy koncert Agaty Rymarowicz. Zobacz plakat.