Piąta Sądecka Watra Archeologiczna

21 lipca 2021 | Wydarzenia | Na temat:

W dniach 7-8 sierpnia 2021 roku odbędzie się 5. Sądecka Watra Archeologiczna. Do udziału w niej serdecznie zapraszamy wszystkich, a szczególnie osoby zainteresowane archeologią Karpat i turystyką kulturową. W programie przewidujemy zwiedzenia stanowisk archeologicznych w Kotlinie Łąckiej – na Babiej Górze w Zabrzeży, w Naszacowicach i na Górze Zyndrama w Maszkowicach pod fachową opieką dr hab. Marcina S. Przybyły z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także otwartą konferencję poświęconą zagadnieniom archeologii Kotliny Sądeckiej oraz prezentację najciekawszych artefaktów ze stanowisk archeologicznych na Sądecczyźnie. Sądecka Watra Archeologiczna jest organizowana po raz kolejny przez Towarzystwo Karpackie we współpracy z Instytutem Archeologii UJ, Polskim Towarzystwem Historycznym Oddział Nowy Sącz, Centralnym Ośrodkiem Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, Wójtem Gminy Łącko i Domem Sądeckim w Zarzeczu. Czytaj dalej →

Łemkowskie przysłowia Bolesława Bawolaka

20 lipca 2021 | Książki, Wydarzenia | Na temat: ,

Nakładem „Wydawnictwa Żyznowski” ukazała się właśnie książka zatytułowana „Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic” autorstwa Bolesława Bawolaka. Jest to nie tylko zbiór łemkowskich przysłów zebranych przez lata wśród mieszkańców jednej z wiosek Beskidu Niskiego, ale także niezwykle cenny dokument dziedzictwa kulturowego Łemkowszczyzny. Licząca 800 stron książka zawiera niemal 7 tysięcy przysłów i powiedzonek łemkowskich, i jest efektem pięćdziesięcioletniej pracy jej autora. Przysłowia zostały ułożone tematycznie, zarówno w języku polskim, jak i łemkowskim, wraz z transkrypcją fonetyczną.
W zbiorze przysłów zgromadzonych przez Bolesława Bawolaka odbija się jak w lustrze  dawna Łemkowszczyzna. Możemy tam odnaleźć mieszkańców tych ziem z ich przywarami i cechami godnymi pochwały, świat przyrody czy toponomastykę. Jest i cerkiew, i karczma, pole i las, zagroda i chyża, stół i piec, gazda i gazdyni. Nie ma co ukrywać, to opowieść o Łemkowszczyźnie dawnej, trochę już dziś mitycznej krainie sprzed akcji „Wisła”, wprawdzie biednej, ale jednak szczęśliwej, bo autentycznej i swojskiej. Warto podkreślić, że jest to już czwarta książka o tematyce łemkowskiej „Wydawnictwa Żyznowski”. Więcej informacji o książce, a także zachętę autora do jej przeczytania można znaleźć tu.

Fotoreportaż z uroczystego otwarcia Obserwatorium na Pop Iwanie

19 lipca 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Bardzo przepraszamy, ale nadliczbowe, lipcowe Spotkania Karpackie odbędą się tydzień później niż zapowiadaliśmy, to znaczy w czwartek 29 lipca 2021 r. o godz. 19. Tego dnia przypada bowiem 83. rocznica poświęcenia i uroczystego otwarcia Obserwatorium Meteorologiczno-Astronomicznego PIM im. Józefa Piłsudskiego na Pop Iwanie. Dziś szczyt ten (2022 m n.p.m.), wraz z budynkiem Obserwatorium jest jednym z najczęściej odwiedzanych przez Polaków miejsc w Czarnohorze. Mamy na szczęście opis uroczystego otwarcia Obserwatorium zawarty we wspomnieniach jego kierownika, Władysława Midowicza. Oczyma wyobraźni widzimy tę celebrację: kolumna aut podwożących gości do podnóża góry, marszałka Senatu Aleksandra Prystora przecinającego wstęgę, przemowy sanacyjnych dostojników, generalicję w wyglancowanych przez ordynansów oficerkach, koniki huculskie skubiące trawę i oczekujące na niecodziennych jeźdźców, Hucułów w barwnych strojach, garnących się do przedstawicieli władzy i raczących się obfitym poczęstunkiem, i w końcu samego Władysława Midowicza, usiłującego odciągnąć uwagę oficjeli od ciągle jeszcze nieukończonych części obiektu. I chociaż ukazało się już wiele tekstów na temat historii i działalności naukowej Obserwatorium, nie dysponowaliśmy jak dotąd fotografiami z tego wydarzenia. Wydawało się, że tak już pozostanie, i że tylko „oczyma wyobraźni” oglądać będziemy opisane przez Midowicza wydarzenie. Jednak jakimś cudem, po ponad 80 latach odnaleziony został negatyw z kilkudziesięcioma kapitalnymi zdjęciami z uroczystości otwarcia Obserwatorium, dodajmy negatyw z którego nigdy nie wykonywano odbitek. Zapraszamy więc do spojrzenia na tę uroczystość, taką jaką ona była naprawdę. Autorem prezentowanych fotografii jest ostatni przedwojenny komendant Komisariatu Straży Granicznej w Żabiu, komisarz Józef Jaroszewski. Czytaj dalej →

Promocja jubileuszowych „Prac Pienińskich”

18 lipca 2021 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia | Na temat:

Z dobrze poinformowanych źródeł dowiedzieliśmy się, że dziś, to znaczy 18 lipca o godz. 18 w Jazz Barze Dworku Gościnnego w Szczawnicy będzie miała miejsce promocja jubileuszowych, bo 30. „Prac Pienińskich”. Poprowadzi ją osobiście – któżby inny – naczelny redaktor tego zasłużonego, wydawanego przez Oddział Szczawnicki PTTK rocznika, Ryszard M. Remiszewski. Serdecznie zapraszamy, a przy okazji, podajemy spis rozpraw i artykułów zawartych w tym tomie:
Tomasz Kowalik, Edward „Baca” Moskała (1926-1995). Zasadźca, czyli założyciel,
Ludwik Frey, Leszczyna, drzewo,
Krzysztof Miraj, Problemy regionalizacji Pienin,
Justyna Cząstka-Kłapyta, Kosmogonia jako źródło interpretacji niektórych toponimów i hydronimów Tatr, próba nowego ujęcia, Czytaj dalej →

Wyprawa „Bystrzec Marmaroski 2021”

12 lipca 2021 | Wydarzenia | Na temat: , ,

Z satysfakcją informujemy, iż w dniach 1-10 lipca odbyła się kolejna górska wyprawa pod auspicjami Towarzystwa Karpackiego, którą z uwagi na niezmiennie przyświecający nam cel – „vincenzowski” Bystrzec, nazwaliśmy nieco przekornie „Bystrzec Marmaroski”. Przy bardzo zmiennej pogodzie udało się nam zdobyć kilka szczytów Karpat Marmaroskich: Hnitesę, Torojagę, Farcaul i Mihailecul. W końcowej części wyprawy towarzyszyły nam „na wyciągniecie ręki” przepiękne panoramy Czarnohory, Gór Czywczyńskich i Połonin Hryniawskich. W imieniu Towarzystwa złożyliśmy wieńce na mogiłach polskich legionistów w Kirlibabie i Berbesti oraz w Syhocie Marmaroskim pod pomnikiem rumuńskiego generała polskiego pochodzenia Leonarda Moczulskiego, bohatera walk w I i II wojnie światowej. Odwiedziliśmy też Muzeum Huculskie w Repedei prowadzone przez Vasile Popovici, któremu przekazaliśmy kilka tomów Almanachu Karpackiego „Płaj” z artykułami dotyczącymi Karpat Rumuńskich oraz przedwojennej granicy polsko-rumuńskiej. Czytaj dalej →

Dwudziesty czwarty „Bieszczad” już jest!

5 lipca 2021 | Nowości wydawnicze, Periodyki | Na temat: ,

Z prawdziwą przyjemnością informujemy, że ujrzał właśnie światło dzienne 24 tom rocznika „Bieszczad” wydawanego przez Oddział Bieszczadzki Towarzystwa Opieki nad Zabytkami mającego swą siedzibę w Ustrzykach Dolnych. Tom jak zwykle pełen różnorodnych karpackich treści i to takich, które autorzy artykułów wydobywając z przepastnych archiwów lub z głębi ludzkiej pamięci udostępniają czytelnikom po raz pierwszy. Otwiera go wstęp Tadeusza Szewczyka poprzedzony fragmentem przejmującej „Elegii Otryckiej” zmarłego niedawno poety Janusza Szubera, od lat zaprzyjaźnionego z „Bieszczadem”.
A oto zawartość tomu:
Wojciech Wesołkin, W dorzeczu Osławy (część IX). Szczawne i Kulaszne;
Maciej Augustyn, Dzieje cerkwi w Rakowej;
Stanisław Kucharzyk, Użok czy Wołosate albo spór o kolej;
Tomasz Woźny, Wielki Piątek na Bukowym Berdzie; Czytaj dalej →

„Sądecczyzna” im. Szczęsnego Morawskiego po raz XIII i XIV

3 lipca 2021 | Książki, Wydarzenia

W Ratuszu Miasteczka Galicyjskiego w Nowym Sączu wręczone zostały Honorowe Nagrody „Sądecczyzna” im. Szczęsnego Morawskiego, w ramach XIII i XIV edycji za książki o tematyce historycznej dotyczące regionu sądeckiego, wydane w latach 2019 i 2020. Decyzją organizatorów konkursu – Stowarzyszenia Przyjaciół Almanachu Muszyny oraz Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu w XIII edycji za rok 2019 nagrodzono dwie książki:
Marek Smoła, Dzieje parafii św. Wawrzyńca w Nowym Sączu-Biegonicach: środowisko –  kościół – życie religijne, Tarnów 2019
O miłości Ojczyzny nie deklamowaliśmy… Wspomnienia Antoniego Sejmeja Górszczyka, opracowanie Sylwester Rękas, Kraków 2019.

Czytaj dalej →

Nagranie o dzwonnicy w Polanach Surowicznych

29 czerwca 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat:

I znowu zgodnie z obietnicą udostępniamy wszystkim zainteresowanym nagranie z ostatniego Spotkania Karpackiego online z 24 czerwca br., na którym Witold Grzesik zajmująco opowiedział o trwających blisko dziesięć lat zmaganiach garstki „szaleńców” z odbudową dzwonnicy w Polanach Surowicznych. Jeśli chcecie posłuchać o nieprzewidzianym oporze materii, o zaskakujących zwrotach akcji i o ludziach, na których jak się okazało, zawsze można było liczyć – zapraszamy do obejrzenia tego nagrania.
Jednocześnie z przyjemnością informujemy, że  program Spotkań Karpackich online został niespodziewanie wzbogacony o nowe terminy: lipcowy i sierpniowy. I tak zapraszamy do wzięcia udziału w kolejnych Spotkaniach Karpackich online, na których już 22 lipca punktualnie o 19 Paweł Jaroszewski i Leszek Rymarowicz opowiedzą o uroczystym otwarciu 29 lipca 1938 r. Obserwatorium na Pop Iwanie ilustrując swoją relację unikalnymi, nigdy nie publikowanymi fotografiami.

„Połonina” po rosyjsku?

27 czerwca 2021 | Wydarzenia | Na temat:

Na razie wprawdzie tylko fragment, ale dobre i to. W najnowszym, czerwcowym numerze ukazującego się w Moskwie w nakładzie 2000 egz. miesięcznika „Literatura zagraniczna” (Иностранная литература) z „Polką” Tamary Łępickiej na okładce, opatrzonym tytułem „Polska poza Polską” znalazło się tłumaczenie na rosyjski fragmentu „Prawdy starowieku” Stanisława Vincenza dokonane przez uczestnika wrocławskiego Kolokwium Vincenzowskiego z 2014 roku, Siergieja Moreino (Сергея Морейно). W tym specjalnym, przygotowanym przez Swietłanę Panicz „polskim” numerze Vincenza znajdujemy w dobrym, żeby nie powiedzieć doborowym towarzystwie m.in. Józefa Wittlina, Andrzeja Bobkowskiego, Józefa Czapskiego, Tymoteusza Karpowicza i… Jacka Kaczmarskiego. Co znamienne wśród przetłumaczonych na rosyjski piosenek tego ostatniego znalazły się „Mury” i „Jałta”. Zamieszczone tłumaczenie fragmentu „Połoniny” poprzedza krótka, ale rzetelna informacja o autorze.

Turnicki Park Narodowy musi powstać?

21 czerwca 2021 | Nowości wydawnicze, Wydarzenia

Dziś w redakcyjnej poczcie znalazłem ostatni, czerwcowy numer miesięcznika „Dzikie Życie”, a na jego okładce wyeksponowane hasło „Turnicki Park Narodowy musi powstać”. Prawdę mówiąc przeczytałem je z pewną melancholią. Wszak to już niedługo minie ćwierć wieku od czasu kiedy pełni oburzenia, ale i zarazem optymizmu wiosną 1997 roku jako Towarzystwo Karpackie skierowaliśmy list do ówczesnego ministra Ochrony Środowiska, Stanisława Żelichowskiego w sprawie powołania do życia „Turnickiego Parku Narodowego” i konieczności natychmiastowego wstrzymania na jego terenie intensywnego wyrębu. Nasz naiwny optymizm brał się stąd, że wierzyliśmy jeszcze wówczas w skuteczność takich apeli. Dziś niestety już mi tej wiary brak, ale z tego też powodu polecam gorąco wszystkim tekst Mariusza D. Boćkowskiego pt. „Turnicki teraz – ale z kim i dla kogo?” zamieszczony w tym numerze „Dzikiego Życia”, bo być może znajduje się tam odpowiedź na pytanie dlaczego wszystkie nasze apele i starania podejmowane przez ćwierć wieku były bezskuteczne. Po prostu były one jak i cały nasz wysiłek kierowane nie tam, gdzie trzeba. Czytaj dalej →