Wszystko na temat: Czarnohora

Sofron Witwicki, zapomniany proboszcz Hucułów

7 stycznia 2019 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Tak się składa, że w tym roku wypada okrągła 200. rocznica urodzin Sofrona Witwickiego (1819-1879), greckokatolickiego księdza, który przez wiele lat był duszpasterzem Hucułów – najpierw przez blisko 6 lat w Kirlibabie, potem przez 25 lat, aż do swojej śmierci, w Żabiem-Ilci. Był też ksiądz Sofron Witwicki (Софрон Витвицький) autorem pierwszych, obszernych, opartych na własnych obserwacjach i badaniach, publikacji z lat 1852, 1863, 1876-7 na temat Hucułów i Huculszczyzny, ale także pierwszym organizatorem struktur Towarzystwa Tatrzańskiego pod Czarnohorą. Był również posłem na Sejm Galicyjski, autorem kilku dramatów i współpracownikiem szeregu uczonych, tak ukraińskich jak i polskich, w tym Zygmunta Glogera.
Postać wielce zasłużonego, a niesłusznie zapomnianego proboszcza Hucułów na najbliższych Spotkaniach Karpackich przypomną Leszek Rymarowicz i Andrzej Wielocha.
Serdecznie zapraszamy do Muzeum Ziemi PAN w Warszawie (Willa Pniewskiego) przy alei Na Skarpie 27, w czwartek 17 stycznia 2019 roku o godzinie 18. Czytaj dalej →

Зелені Карпати w nowej odsłonie

2 stycznia 2019 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Na sam koniec 2018 roku ujrzał światło dzienne najnowszy tom ukazującego się na Zakarpaciu ogólnoukraińskiego, popularnonaukowego, ekologicznego magazynu Zielone Karpaty – Зелені Карпати. Liczy on 176 bogato ilustrowanych stron i zawiera cztery zeszyty za cały 2018 rok. Warto podkreślić, że kolegium redakcyjne tego wydawanego przez Karpacki Rezerwat Biosfery magazynu ma międzynarodowy ukraińsko-polsko-słowacko-niemiecko-szwaicarski skład. Cyfrową jego wersję można pobrać w formacie pdf. Znajdziemy w nim cały szereg ciekawych artykułów, jak na przykład Biały Słoń w Ukraińskich Karpatach, obszerny tekst omawiający dzieje Obserwatorium na Pop Iwanie, ze szczególnym uwzględnieniem historii jego odbudowy (niestety nie wolny od nieścisłości), czy tekst o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą projekt budowy kurortu turystyczno-rekreacyjnego na Świdowcu. Oczywiście nie możemy pominąć faktu opublikowania w tym tomie Zielonych Karpat zamieszczonego pierwotnie w 53 Płaju artykułu Andrzeja Ruszczaka pt. Opowieści z dawnego Bystrca pod Czarnohorą w tłumaczeniu Aleksandra Nużnego. Znajdziemy tu także dość kontrowersyjny, żeby nie powiedzieć kuriozalny artykułu, którego autor nawołując – skądinąd słusznie – do przywrócenia starej nazwy Brustury wsi nazywanej dziś urzędowo Łopuchiw, argumentuje to twierdzeniem, że nazwa ta wywodzi się z sanskrytu, i że Karpaty były „centrum formowania się indoaryjskiej cywilizacji”. Tak, czy inaczej – zapraszamy do lektury!

Powrót słupa granicznego na Pop Iwana

19 września 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

Czyniąc zadość prośbom Gości odwiedzających nasz portal, uprzejmie informujemy, iż od miesiąca szczyt Pop Iwana znów wieńczy głównym słup graniczny nr 16 z dawnej granicy polsko-czechosłowackiej. Ta historyczna pamiątka, poważnie uszkodzona, przez wiele lat spoczywała u podnóża piarżyska kilkadziesiąt metrów poniżej wierzchołka. Kilka lat temu słup został odnaleziony i powstał wówczas pomysł przetransportowania go i powtórnego osadzenia na swoim miejscu.
Dzięki inicjatywie i zaangażowaniu Wasyla Ficaka oraz jego kolegów ratowników, a także wolontariuszy z posterunku ratowniczego na Pop Iwanie, w połowie sierpnia zamysł ten został doprowadzony do szczęśliwego końca. Czytaj dalej →

„Spotkanie Vincenzowskie” w Bystrzcu

16 września 2018 | Wydarzenia | Na temat: , ,

W piątek 7 września 2018 r. pod vincenzowskim krzyżem na „Skarbach” odbyło się zapowiadane wcześniej spotkanie z licznym udziałem mieszkańców Bystrzca, szczególnie uczniów bystreckiej szkoły, którzy uświetnili uroczystość huculskimi śpiwankami.
W skupieniu odczytaliśmy w dwu językach napisy z tablicy umieszczonej pod krzyżem i odmówiliśmy po polsku i ukraińsku modlitwy w intencji osób, które żyły lub gościły w domu Vincenzów. Kwiaty złożył przybyły specjalnie na tę uroczystość ze Lwowa konsul RP Rafał Kocot. Do zebranych przemawiali przedstawiciele współorganizatorów spotkania – ze strony stowarzyszenia Zełenyj Świt Aleksander Stepanenko, ze strony Towarzystwa Huculszczyna Iwan Zelenczuk, zaś ze strony Towarzystwa Karpackiego Leszek Rymarowicz. Prawdziwą frajdę zebranym sprawił Wasyl Zełenczuk, który zademonstrował tradycyjne huculskie „hałakanie” – popularną kiedyś, obok „trembitania” formę komunikacji na czarnohorskich połoninach. Panu Wasylowi odpowiedziała Gadżyna, niestety już bez owiec i pasterzy. Czytaj dalej →

Karpaccy w Czarnohorze

16 września 2018 | Wydarzenia | Na temat: , ,

Członkowie i sympatycy Towarzystwa Karpackiego od 1 do 8 września 2018 r. wędrowali przez Czarnohorę i jej okolice.
W wyprawie uczestniczyło 16 osób, którzy z zakarpackiego Rachowa dotarli do Bystrzca na uroczystość poświęconą 130 rocznicy urodzin Stanisława Vincenza.
W Rachowie atrakcją niedzieli był festiwal folklorystyczny „Huculska Bryndza” (już XVIII edycja), połączony z możliwością darmowej degustacji bryndzy i innych huculskich serów oraz zakarpackich win i nalewek na niezliczonych stoiskach z całych ukraińskich Karpat. W różnych częściach miasta oryginalną muzykę grały huculskie, ale także rumuńskie i zakarpackie kapele ludowe. Trzeba przyznać, że niekiedy były to popisy wirtuozowskie. A po części folklorystycznej na głównej scenie amfiteatru występowały znane na Ukrainie gwiazdy. Tysięczna publiczność znała na pamięć i chóralnie śpiewała teksty prawie każdej z ich piosenek. O festiwalu pisze Kurier Galicyjski. W tym samym Rachowie część naszej grupy uczestniczyła w sprawowanym po węgiersku nabożeństwie w kościele katolickim, inna zwiedziła miejscowości w dolinie Cisy. W Borkut-Kvasy szukaliśmy bezskutecznie śladów Vincenza, który wszak po ucieczce z Polski zamieszkiwał w pensjonacie „Rosenthal” i stamtąd kierował prośby o pomoc do zagranicznych przyjaciół. Dotarliśmy także od wyznaczonego jeszcze za nieboszczki Austrii „centrum Europy” koło miejscowości Diłowe. Kolejna podgrupa zdobyła „na lekko” Pop Iwana Marmaroskiego (1937 m). Czytaj dalej →

Spotkanie Vincenzowskie w Bystrzcu

31 sierpnia 2018 | Wydarzenia | Na temat: , ,

Towarzystwo Karpackie ma zaszczyt zaprosić miłośników Huculszczyzny, a w szczególności dzieła Stanisława Vincenza na spotkanie pod Krzyżem Vincenzowskim w Bystrzcu, w piątek 7 września 2018 r. o godz. 17. Okazja do świętowania jest szczególna, bowiem w tym roku przypada 130 rocznica urodzin „Homera Huculszczyzny”. W uroczystości zapowiedzieli udział miłośnicy Huculszczyzny z Polski i Ukrainy, a w szczególności przedstawiciele lokalnych społeczności Bystrzca i Werchowyny. Będzie okazja posłuchać opowieści o Pisarzu i jego życiu w Bystrzcu, a także fragmentów „Połoniny” czytanej w obu językach. Wspomnieć wypada, iż obecna będzie grupa kilkunastu członków i sympatyków Towarzystwa Karpackiego, którzy przez tydzień wędrować będą śladami Vincenza jesienną Czarnohorą. Czytaj dalej →

Jubileusz 80-lecia Obserwatoriom na Pop Iwanie

24 lipca 2018 | Wydarzenia | Na temat: ,

Jak już wcześniej informowaliśmy Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Przykarpacki Uniwersytet w Iwano-Frankiwsku w dniach 28-29 lipca 2018 r. organizują obchody jubileuszu 80. rocznicy poświęcenia Obserwatorium Astronomiczno-Meteorologicznego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego na Pop Iwanie w Czarnohorze. Pierwsza część obchodów miała miejsce w kwietniu na Uniwersytecie Warszawskim, natomiast w programie drugiej odsłony znalazły się m.in.:
– w sobotę, 28 lipca w  Żabiem (Werchowyna) sesja popularno-naukowa poświęcona dziejom i idei Obserwatorium (początek o godz. 15),
– w niedzielę, 29 lipca od godz. 13 uroczystości na szczycie Pop Iwana w częściowo odbudowanym budynku Obserwatorium.
O Obserwatorium, którego budowa już przed wojną budziła wiele kontrowersji oraz o równie kontrowersyjnych pomysłach jego odbudowy pisaliśmy wielokrotnie na naszym portalu i w Almanachu Karpackim „Płaj”. Polecamy na przykład lekturę tego artykułu o mniej znanej historii Obserwatorium – tajemniczy Pop Iwan.

Wędrówki z polskich Karpat Wschodnich na Węgry

7 lutego 2018 | Płaj - artykuły | Na temat: ,

O Stanisławie Vincenzie pisaliśmy na łamach Almanachu Karpackiego „Płaj” wielokrotnie, wielokrotnie też publikowaliśmy jego oryginalne teksty (część z nich udostępniona jest na naszym portalu). A ponieważ w 2018 roku przypada 130 rocznica jego urodzin, mamy nadzieję, że będzie on u nas wyjątkowo częstym gościem. Na dobry początek proponujemy jego oryginalny tekst zamieszczony w Płaju 43.
Przy okazji informujemy, że wystawa pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego, której wędrówkę po Polsce  relacjonujemy od dawna, obecnie prezentowana jest w Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie i w Ośrodku Kultury w Brzegu Dolnym, a w planie tegorocznej peregrynacji przewidziane jest 17 kolejnych miejscowości.
Dochodzą do nas też informacje o planowanych – tak w Polsce jak i na Ukrainie – przedsięwzięciach związanych z jubileuszem pisarza. Postaramy się o nich informować na naszym portalu.

Stanisław Vincenz

Wędrówki z polskich Karpat Wschodnich na Węgry – w pamięci ludu i w kronikach1
(Płaj 43)

Południowo-wschodni cypel Karpat polskich był przez wieki oddzielony od świata potężnym izolatorem olbrzymich lasów. Stąd tłumaczy się zapewne niezwykła odrębność kulturalna zamieszkującego je ludu pasterskiego i myśliwskiego zwanego Hucułami. Większość Hucułów mieszka w Polsce, mniejsze ich odłamy na Węgrzech i Bukowinie. Od Węgier dzielił Hucułów polskich dział wód (Cisa – Prut, Czeremosz), którego dużą część stanowi pasmo górskie zwane Czarnohorą wysokie na 2000 m. Przez połowę roku co najmniej pasmo czarnohorskie jest niedostępne a to dzięki nader obfitym opadom śnieżnym, które po stronie polskiej, zwłaszcza w regionach kotłów polodowcowych, tworzą potężne zaspy i lawiny. Czytaj dalej →

„Żabie” po raz czwarty

5 stycznia 2018 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Wierchowiński Park Narodowy wydał czwarty numer ekologiczno-edukacyjnego krajoznawczego czasopisma „Żabie”. Jest ono wydrukowane w kolorze, w nakładzie 500 egz. i liczy 104 strony formatu A4. W opublikowanych w nim naukowych i popularnonaukowych artykułach pracownicy parków narodowych, nauczyciele, dziennikarze, historycy i krajoznawcy omawiają zagadnienia dotyczące ochrony przyrody, lokalnych dziejów i szeroko rozumianego krajoznawstwa tego rejonu Karpat. Pośród nich na specjalną uwagę zasługują artykuły opracowane przez pracowników „Wierchowińskiego” parku dotyczące jego unikalnej flory i fauny, której wielu przedstawicieli jest wymienionych w Czerwonej Księdze Ukrainy, a także zabytków kultury i natury. Nie bez satysfakcji odnotowujemy fakt, że wśród autorów zamieszczonych artykułów znalazło się dwóch członków Towarzystwa Karpackiego – Leszek Rymarowicz i Andrzej Wielocha.
Elektroniczną wersję czasopisma w formacie *pdf można bezpłatnie pobrać pod tym linkiem. Życzymy dobrej lektury!

Płaj 53

31 lipca 2017 | Informacje, Płaj - tomy wydane | Na temat: , , ,

Płaj 53 (wiosna 2017 stron 208+16)

Zawartość tomu:

Andrzej Wielocha, Trzydzieści lat;

Katarzyna Kurkowska, Piotr Kurkowski, Sasi siedmiogrodzcy i ich fortyfikowane kościoły;

Andrzej Ruszczak, Opowieści z dawnego Bystrca pod Czarnohorą;

Leszek Rymarowicz, Marszałek Piłsudski i książę Lubomirski. O początkach obserwatorium na Pop Iwanie raz jeszcze;

Wasyl Ficak, Moje 150 nocy i dni w obserwatorium na Pop Iwanie;

Leszek Rymarowicz, O nadleśniczym Romanie Jarymowyczu i jego huculskich opowiadaniach; Czytaj dalej →