Wszystko na temat: Czarnohora

Karpaty na krakowskiej Konferencji PIASA

W dniach 16-18 czerwca 2017 r. w Krakowie odbył się Sixth World Congress on Polish Studies zorganizowany przez Polski Instytut Naukowy w Ameryce (PIASA), Polską Akademię Umiejętności (PAU) oraz Uniwersytet Gdański.
Kongres ten połączony był z jubileuszem Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (PIN), który w 2017 r. obchodzi jubileusz 75 rocznicy swojego powstania. PIN/PIASA utworzony został w Nowym Jorku w czasie drugiej wojny światowej przez polskich naukowców i artystów szukających intelektualnego domu w Ameryce przez lata koncentrował swą działalność na promocji polskiej nauki, kultury i sztuki. Wśród członków Instytutu znajdowali się laureaci Nagrody Nobla i wielu światowej sławy Polaków, m.in: Jan Lechoń, Czesław Miłosz, Isaac Bashevis Singer, Kazimierz Funk, Frank Wilczek, Jerzy Kosiński, Artur Rubinstein czy Zbigniew Brzeziński.
Dwie z sesji panelowych Kongresu poświęcone były tematyce karpackiej, a przewodniczył im znany na pewno znawcom Karpat profesor Paul J. Best. Jest nam szczególnie miło przekazać tę informację, bowiem wśród autorów referatów znaleźć można dwie osoby związane z Towarzystwem Karpackim: prof. Patrice M. Dabrowski (Harvard Ukrainian Research Institute), która przedstawiała postać księdza Sofrona Witwickiego oraz dr Leszka Rymarowicza (wiceprezes Towarzystwa Karpackiego), który przedstawił ponad stuletnie dzieje stacji naukowej na Połoninie Pożyżewskiej w Czarnohorze.  Czytaj dalej

Powrót żabiowskiego krzyża

Z prawdziwą radością i nie bez satysfakcji pragniemy poinformować, że dębowy krzyż huculski, który od końca XIX w. aż do roku 1944 stał w centrum Żabiego nad Czarnym Czeremoszem, po ponad 73 latach wrócił na swoje miejsce.
Nasza satysfakcja bierze się z faktu, że od dawna Towarzystwo Karpackie (szczególne tu zasługi Leszka Rymarowicza) zabiegało o powrót na swoje miejsce historycznego krzyża będącego swoistym symbolem Żabiego jako stolicy Huculszczyzny. Ten krzyż odnajdziemy na wielu zdjęcia i pocztówkach z Żabiego-Słupejki jeszcze sprzed I wojny światowej, a także z okresy międzywojennego. Stał on w bezpośrednim sąsiedztwie Dworku Czarnohorskiego PTT i zajazdu Gertnera, w miejscu w którym od wieków istniała przeprawa przez Czarny Czeremosz, wcześniej w formie kładki, później mostu drogowego. Powrót żabiowskiego krzyża jest niewątpliwym dowodem na docenianie przez dzisiejsze władze miejscowości potrzeby przywracania historycznej tożsamości stolicy Huculszczyzny.
Krzyż można oglądać dzięki kamerze internetowej

Arktyczno-alpejskie rośliny Karpat Ukraińskich

Pod koniec lutego 2017 r. ukazała się wydana przez Przykarpacki Uniwersytet w Iwano-Frankiwsku książka Romana Czerepanyna pt. Arktyczno-alpejskie gatunki roślin w Karpach Ukraińskich (Роман Миронович Черепанин, Аркто-альпійські види рослин Українських Карпат, Видавництво Прикарпатського національного університету імені Василя Стефаника, Івано-Франківськ 2017), której redaktorem naukowym jest Jurij Nesteruk. Omawia ona dzieje formowania się obszarów występowania arktyczno-alpejskich gatunków roślin w Karpatach Ukraińskich na tle specyficznego charakteru ich wysokogórskiej przyrody, przypomina historię jej badań oraz porusza niezwykle ważną kwestę ochrony rzadkich gatunków. Czytaj dalej

Wschodniokarpackie wiersze Wojciecha Leopolity (Płaj 48)

Zamieszczamy w tym tomie „Płaju” kilkanaście wschodniokarpackich wierszy Wojciecha Leopolity pochodzących ze zbioru zatytułowanego Żar gasnącej watry, którego pierwszy tom ukazał się w 1986 r. w Londynie nakładem Związku Ziem Kresowych RP i redakcji „Kwartalnika Kresowego”, drugi zaś rok później w Polsce wydany przez przyjaciół autora w bibliofilskim nakładzie 40 egzemplarzy. Pewnie te ujęte w poetycka formę wspomnienia nie są poezją najwyższej próby – trudno tego wymagać, wyszły wszak spod pióra poety amatora – jednak zawarty w nich autentyzm przeżyć górskich wędrówek oraz ogromny ładunek nostalgii i prawdziwej miłości do Karpat Wschodnich nadają im zupełnie wyjątkowy wymiar i charakter. Wędrujemy z autorem do konkretnych miejsc, widzimy jego oczyma przedstawione z malarską czy wręcz fotograficzną precyzją obrazy górskiej przyrody i dnia codziennego żyjących tam ludzi. Wiele w tych wspomnieniach barw, dźwięków i zapachów, aż trudno uwierzyć, że autor pisał je po liczącej pół wieku rozłące z krajobrazami Czarnohory i Gorganów. Jednak najbardziej uderza w tych wierszach dojmująca tęsknota i żal za minionym bezpowrotnie światem, który autor darzył żarliwym uczuciem. I choćby dla tego zawartego w nich żaru wiersze te warte są przypomnienia. Czytaj dalej

Pasterstwo w Czarnohorze

pasterstwo_01Nakładem Fundacji Kultury Duchowej Pogranicza ukazał się właśnie książka zatytułowana „Pasterstwo w Czarnohorze. Przyczynki do badań kultury huculskiej” pod redakcją Janusza Gudowskiego. Wypełniają ją efekty kolejnych badań gospodarki pasterskiej na Huculszczyźnie, przeprowadzonych przez autorów w paśmie Czarnohory. Są to te same miejsca, w których zespół badawczy w podobnym składzie pracował już dwukrotnie, w 1999 r. i 2009 r. Efektem tamtych badan były publikacje: Pasterstwo na Huculszczyźnie. Gospodarka – Kultura – Obyczaj, Warszawa 2001, oraz Przekształcenia gospodarki pasterskiej w ukraińskich Karpatach, Warszawa 2011. Obecny, trzeci etap prac różni się od poprzednich tym, że nastąpił po krótszej (pięcioletniej) przerwie, a do grona uczestników badań dołączyło młodsze pokolenie.

„Pasterstwo w Czarnohorze. Przyczynki do badań kultury huculskiej” pod redakcją naukową Janusza Gudowskiego, Fundacja Kultury Duchowej Pogranicza, Lublin 2016, str. 156. Czytaj dalej

Ekshumacje na Kukulu

03_kukulPod koniec sierpnia 2016 r. w rejonie czarnohorskiego szczytu Kukul (1540 m) działała wojskowo-historyczna ekspedycja poszukiwawcza Międzynarodowa Straż Pamięci „Karpaty 2016”, której zadaniem było odnalezienie śladów I wojny światowej, a przede wszystkim zapomnianych grobów poległych pod czas walk żołnierzy. Jej organizatorem było ukraińskie stowarzyszenie „Związek Pamięci Narodowej” (Союз Народна Пам’ять). Uczestnicy ekspedycji zorganizowanej z okazji 100-lecia walk o karpackie przełęcze, a wspieranej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Ukrainy i administrację obwodową rozbili obóz na stokach Kukula. Przy użyciu wykrywaczy metali prowadzili poszukiwania w całym masywie. Czytaj dalej

Krakowska bohema na Huculszczyźnie

SpotkaniaTym razem w piątek, 20 maja 2016 r. o godz. 18 w Muzeum Ziemi PAN, w Warszawie przy al. Na Skarpie 27 (Willa Pniewskiego) za sprawą członka Towarzystwa Karpackiego dr. Leszka Rymarowicza razem ze Spotkaniami Karpackimi przeniesiemy się – jakżeby inaczej – na Huculszczyznę, aby zupełnie niespodziewanie odnaleźć tam ślady najbardziej znanych postaci młodopolskiej bohemy. Będzie więc o Przybyszewskim, Wyspiańskim, Rydlu, Orkanie, Kasprowiczu, Pająkównie, ale też o Moraczewskim, Daszyńskim, a także o Newestiuku, Pihulaku, Stefanyku, Łepkim, Kobylańskiej i Łesi Ukraince.
Dowiemy się co wspólnego ma położona pod Czywczynem leśniczówka z młodopolską muzą, natchnieniem Muncha i Strindberga – Dagny Juel-Przybyszewską i czego dotyczyła sekretna korespondencja kierowana przez Wasyla Stefanyka z „synagogi szatana” w Krakowie do leśniczówki Czywczyn. Czytaj dalej

W międzywojennym Jaworniku-Szybenem nad Czeremoszem (Płaj 49)

Leszek Rymarowicz

03_nadlesnictwoDolinę Czarnego Czeremoszu u jego zbiegu z potokiem Szybeny uważam za jedno z najpiękniejszych miejsc w Karpatach Wschodnich. W tej obszernej, zacisznej i słonecznej kotlinie górskiej rozsiadło się współcześnie kilkadziesiąt domów, jest sklep, leśnictwo, zastawa (szlaban i strażnica) ukraińskiej straży granicznej, jest też wiejski dom kultury i cerkiew, pojawiają się nieśmiało pierwsze obiekty agroturystyczne, a w perspektywie pensjonaty. Dojeżdża tam regularnie autobus z Werchowyny (Żabiego). Stąd wyruszyć można na Pop Iwana, Stoh, do mitycznego Burkutu, na Czywczyn albo Babę Ludową. Czytaj dalej

Doktorat z ochrony kwiatków Czarnohory

Jura_nesteruk_01Z prawdziwą radością pragniemy poinformować, że nasz przyjaciel ze Lwowa, członek Towarzystwa Karpackiego, Jurij Nesteruk 19 kwietnie 2016 r. uzyskał stopień naukowy doktora na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego (w specjalności ekologia) za obronę rozprawy doktorskiej zatytułowanej „Tendencje dynamiczne populacji jura_nesteruk_3wybranych gatunków, zagrożenia i problemy ochrony flory naczyniowej Czarnohory”, której promotorem był prof. Józef Kurowski. Komisja przegłosowała nadanie tytułu jednogłośnie!
Z całego serca gratulujemy Jurze tytułu doktora, mając nadzieję, że ułatwi on mu w sposób istotny jego starania o ochronę czarnohorskiej przyrody, wzmacniając jego pozycję i autorytet w lwowskim środowisku. Zaś wszystkim, którzy przyczynili się do szczęśliwego finału tego zbożnego dzieła składamy serdeczne podziękowania. Karpaty Wam tego nie zapomną!

O dawnym obserwatorium na Pop Iwanie

obser_pop_iwanUniwersytet Warszawski w ramach obchodów swojego dwusetlecia zaprasza na prezentację poświęconą dawnemu Obserwatorium Astronomiczno-Meteorologicznemu im. Józefa Piłsudskiego na Pop Iwanie w Czarnohorze, którą poprowadzą wspólnie Ihor Cependa (Rektor Uniwersytetu Przykarpackiego w Stanisławowie) oraz Jan Malicki (dyrektor Studium Europy Wschodniej UW). Prezentacja przybliży historię otwartego w 1938 r. obserwatorium oraz projekt jego rewitalizacji realizowany wspólnie przez Studium Europy Wschodniej UW i Uniwersytet Przykarpacki od 2006 r.  Wydarzenie będzie miało miejsce 22 kwietnia 2016 r. o godz. 18 w sali Senatu UW, w Pałacu Kazimierzowskim przy Krakowskim Przedmieściu 26/28. Prezentacji towarzyszyć będzie wystawa pt. „Uniwersytecki Pop Iwan”.