Wszystko na temat: Huculszczyzna

Karpacka pisanka w rozmiarze XXL

Na wschodniokarpackim szczycie Tomnatyka (1565 m) w masywie Jałowiczory, w widłach Saraty i Białego Czeremoszu stoją od lat opuszczone, widoczne z daleka białe kopuły dawnej sowieckiej stacji radarowej „Pamir” działającej w latach 1950-1995. W sierpniu ubiegłego roku grupa artystów ze Stanisławowa (Iwanofrankiwśka) wymyśliła projekt „Pysanka na Tomnatyku”, w myśl którego kopuły mają zamienić się w ogromne pisanki, a wewnątrz nich stworzona zostanie przestrzeń do koncertów i projekcji filmowych. Zgodnie z planem, każdego roku artyści mają zamiar pomalować jedną z kopuł, a tym samym tchnąć w opuszczoną bazę wojskową nowe życie. Przed Wielkanocą jak znalazł.

Jesienny Płaj 54 w środku zimy

Witamy po raz 54, jak zwykle z pewnym opóźnieniem i – co też już stało się tradycją – zaczynając tematami huculskimi.  Na pierwszy ogień Teatr Huculski, jednak nie ten Hnata Hotkewycza sprzed I wojny światowej, ale ten z okresu międzywojennego, o którym mało kto pamięta, tak w Polsce jak i na Ukrainie. Czy hołubienie tego teatru przez władze RP, wszak jego tournée po Polsce organizował osobiście Komendant Główny Policji Państwowej gen. Józef Kordian Zamorski, było efektem przemyślanej polityki państwa wobec Hucułów, czy może tylko autentyczną fascynacją kilku osób dziwnymi wyrokami historii rzuconych w wir polityki? Najpewniej po trosze jednym i drugim, ale przypomnieć warto, więc artykuł publikujemy po polsku i po ukraińsku dedykując go naszym przyjaciołom na Huculszczyźnie.

Niestrudzony badacz flory czarnohorskiej Jurij Nesteruk wydobył z mroków historii postać Isaaka Mazepy, botanika jak on sam, któremu też trochę przez przypadek przypadła rola premiera Ukraińskiej Republiki Ludowej w latach 1919-20. Jeszcze jeden artykuł związany z Huculszczyzną dotyczy obserwatorium na Pop Iwanie, tematu wielokrotnie już omawianego na naszych łamach. Tym razem powracamy do niego za sprawą niezwykle ciekawych fotografii z czasów budowy obserwatorium wykonanych przez inż. Stefana Jarocińskiego, który jako przedstawiciel brytyjskiej firmy Sir Howard Grubb, Parsons & Co. Ltd. nadzorował montaż astrografu. Czytaj dalej

Płaj 54

Płaj 54 (jesień 2017 stron 216+16)

Zawartość tomu:

Leszek Rymarowicz, Wokół historii Teatru Huculskiego z Żabiego (1933–1939)

Leszek Rymarowicz, Pro sławnyj ta zabutyj Huculśkyj teatr z Żabja (1933–1939)

Jurij Nesteruk, Premier – badaczem połonin wschodniokarpackich

Robert Gawkowski, Leszek Rymarowicz, Stefan Jarociński – inżynier z obserwatorium na Pop Iwanie

Andrzej Wielocha, Na rzymskim płaju w Karpatach

Juliusz Marszałek, Łukasz Snihur z Pohara – budowniczy cerkwi bojkowskich

Witold Grodzki, W jarze Menczyła, czyli znowu o słupkach granicznych Czytaj dalej

Wystawy Vincenzowskiej wędrówek ciąg dalszy

Jak już zapowiadaliśmy w roku obchodów 130 rocznicy urodzin pisarza będziemy w dalszym ciągu śledzić wędrówkę po Polsce wystawy pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego.  Obecnie eksponowana jest ona w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej im. Marii Konopnickiej w Lubaniu (Rynek-Ratusz) oraz w Bibliotece Uniwersytetu Zielonogórskiego (przy al. Wojska Polskiego 71).
W obydwu tych miejscach można ją oglądać do 4 kwietnia 2018 r.
Serdecznie zapraszamy.

„Żabie” po raz czwarty

Wierchowiński Park Narodowy wydał czwarty numer ekologiczno-edukacyjnego krajoznawczego czasopisma „Żabie”. Jest ono wydrukowane w kolorze, w nakładzie 500 egz. i liczy 104 strony formatu A4. W opublikowanych w nim naukowych i popularnonaukowych artykułach pracownicy parków narodowych, nauczyciele, dziennikarze, historycy i krajoznawcy omawiają zagadnienia dotyczące ochrony przyrody, lokalnych dziejów i szeroko rozumianego krajoznawstwa tego rejonu Karpat. Pośród nich na specjalną uwagę zasługują artykuły opracowane przez pracowników „Wierchowińskiego” parku dotyczące jego unikalnej flory i fauny, której wielu przedstawicieli jest wymienionych w Czerwonej Księdze Ukrainy, a także zabytków kultury i natury. Nie bez satysfakcji odnotowujemy fakt, że wśród autorów zamieszczonych artykułów znalazło się dwóch członków Towarzystwa Karpackiego – Leszek Rymarowicz i Andrzej Wielocha.
Elektroniczną wersję czasopisma w formacie *pdf można bezpłatnie pobrać pod tym linkiem. Życzymy dobrej lektury!

„HUCULSZCZYZNA 2017”

Serdecznie zapraszamy do obejrzenia Wystawy Retrospektywnej będącej plonem XIX Wyprawy Naukowej Studentów Architektury Politechniki Łódzkiej w Karpaty Wschodnie „HUCULSZCZYZNA 2017”. Wyprawy naukowe w Karpaty Wschodnie są organizowane przez Koło Naukowe Studentów Architektury Politechniki Łódzkiej „IX Piętro” niemal nieprzerwanie od 1995 r. Tegoroczna, już dziewiętnasta wyprawa, odbyła się w dniach 7-23 lipca. Brało w niej udział ośmioro studentów, którzy pod opieką Włodzimierza Witkowskiego i Wojciecha Pardały zinwentaryzowali siedem drewnianych cerkwi pokuckich we wsiach Siemakowce (powiat kołomyjski), Borszczów, Tułuków, Oleszków, Lubkowce, Wołczkowce i Orelec (powiat śniatyński). Poza nauką zasad inwentaryzacji studenci zapoznali się z charakterystycznymi cechami świątyń typu huculskiego, pogłębili swoją wiedzę dotyczącą tradycyjnych, drewnianych konstrukcji budowlanych, a także poznali specyfikę regionu i jego mieszkańców. Wyprawa zakończyła się kilkudniową wędrówką po Połoninach Hryniawskich. Podobnie jak w latach ubiegłych wyprawę podsumuje wystawa retrospektywna, przedstawiająca rysunki techniczne wykonane przez studentów oraz zbiór fotografii dokumentujących cerkwie, krajobrazy i mieszkańców Karpat Wschodnich. Wernisaż odbędzie się we wtorek 9 stycznia 2018 r. o godz. 18 w holu głównym Instytutu Architektury i Urbanistyki PŁ (budynek B6, al. Politechniki 6). Wystawie, która będzie czynna do 9 lutego 2018 r.  towarzyszyć będzie publikacja zawierająca m.in. wspomnienia uczestników i fragmenty dokumentacji cerkwi.

Jeszcze jeden Hucuł dzisiaj

Na aukcji „VARIA 21” Galerii Warszawskiej Sopockiego Domu Aukcyjnego (Warszawa, Nowy Świat 54/56), która odbędzie się we wtorek 12 grudnia 2017 r. o godz. 19 będzie można zakupić za jedyne 4 200 zł (cena wywoławcza) obraz Fryderyka Pautscha pt. Hucuł na koniu (olej, płótno, 45 x 32 cm, sygn. p.d.: F. Pautsch) znajdujący się w katalogu pod nr 15.
Fryderyk Pautsch (1877 – 1950) urodził się w Delatynie nad Prutem, nic więc dziwnego, że był jednym z najpłodniejszych twórców tzw. „hucułów”, czyli obrazów nawiązujących do folkloru Huculszczyzny, charakterystycznego nurtu w sztuce  Młodej Polski. Malarstwo studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u J. Unierzyskiego i L. Wyczółkowskiego oraz w paryskiej Académie Julian u J.P. Laurensa.  Malował rodzajowe sceny z życia Hucułów, kompozycje religijne, portrety, martwe natury i pejzaże, a we wcześniejszym okresie także obrazy historyczne.

V Festiwal Autentycznej Muzyki Huculskiej

Miło nam poinformować, że 27 listopada 2017 r. w Domu Kultury w Krzyworówni odbędzie się piąta edycja Festiwalu Autentycznej Muzyki Huculskiej im. Wasyla Hrymaluka (Mogura) i Romana Kumłyka (Romka).  Celem festiwalu jest promowanie nowych muzycznych talentów, zachęcenie utalentowanej muzycznie młodzieży do muzykowania, podniesienie poziomu artystycznego huculskich muzykantów, a także popularyzacja autentycznej muzyki huculskiej. Jest nam tym bardziej miło, że drugim patronem Festiwalu został śp. Roman Kumłyk – członek i ambasador Towarzystwa Karpackiego na Huculszczyźnie. Komitet organizacyjny Festiwalu w komunikacie stwierdził, iż zarówno Wasyl Hrymaluk (Mogur) jak i Roman Kumłyk (Romek) byli niedościgłymi w swej sztuce wirtuozami, którzy zachwycili swoją muzyką nie tylko Ukrainę, ale cały świat.

Vincenz w Stargardzie i w Hali Stulecia

Wystawa pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888–1971)” wg scenariusza Jana Choroszego 19 listopada trafiła do Stargardu, gdzie pozostanie do 8 stycznia 2018 r., by następnie przenieść się do Centrum Dialogu Przełomy przy pl. Solidarności 1 w Szczecinie.
Natomiast „dolnośląska”  kopia ekspozycji od 30 listopada do 3 grudnia 2017 r. będzie prezentowana we wrocławskiej Hali Stulecia w roli imprezy towarzyszącej Wrocławskim Targom Dobrych Książek. Będzie to też jej skromny jubileusz, a mianowicie 40. lokalizacja. W grudniu wystawa o Stanisławie Vincenzie znajdzie się jeszcze w kolejnej miejscowości na Dolnym Śląsku, o czym nie omieszkamy poinformować.

Huculi – na przełęczy

Przecudnej urody płótno Józefa Jaroszyńskiego pt. Huculi – na przełęczy (Para zakochanych na przełęczy) oferuje Sopocki Dom Aukcyjny na Aukcji Dzieł Sztuki w sobotę 25 listopada 2017 r. o godz. 17 w Galerii Sztuki Dawnej przy ul. Bohaterów Monte Cassino 43 w Sopocie.  Olej, płótno, 67 x 57 cm sygn.: Jaroszyński, cena wywoławcza 13000 zł.
Józef Jaroszyński (1835-1900) po studiach w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, zamieszkał w Delatynie na Prutem. Od 1880 r. corocznie wyjeżdżał do Monachium, gdzie w ostatnich latach swojego życia osiadł na stałe i prowadził pracownię. Swoje prace Jaroszyński prezentował w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, w Zachęcie w Warszawie, we Lwowie oraz w Monachium i Wiedniu. Czytaj dalej