Wszystko na temat: Karpaty Wschodnie

Gorgańska „wojna na pędzle”

20 kwietnia 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Serdecznie zapraszamy w czwartek 29 kwietnia 2021 r. o godz. 19  na czwarte w tym roku „Spotkania Karpackie online”. Tym razem naszym gościem będzie Dariusz Dyląg, który wygłosi prelekcję pt. Gorgańska „wojna na pędzle”, czyli skąd się wzięły błędy w kolorach szlaków na mapach turystycznych. Prelegent miał ten niewątpliwy zaszczyt brać udział w pracach czesko-polsko-ukraińskiego zespołu odtwarzającego – w nawiązaniu do okresu międzywojennego – szlaki turystyczne w Gorganach. Twórcy publikowanych w owym czasie map nie nadążali z nanoszeniem wykonywanych w terenie znakowań i korzystali z niesprawdzonych informacji, albo często wprost improwizowali. Media internetowe nazwały ową sytuację „wojną na pędzle” czy „sporem  o znaki”. Tymczasem nie była to żadna wojna, tylko brak rzetelnej informacji. Była natomiast bardzo sprawna i efektywna współpraca wolontariuszy z Czech, Polski i Ukrainy. I właśnie o karpackiej międzynarodowej współpracy oraz o pięknie Gorganów będziemy mieli okazję usłyszeć od jednego z najlepszych znawców tej grupy górskiej. Czytaj dalej →

Nagranie ze Spotkania o Karpatach Rumuńskich

2 marca 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zgodnie z obietnicą udostępniamy kolejne nagranie ze Spotkania Karpackiego online z 25 lutego tego roku, w którym Aleksander Dymek opowiedział  o swojej wędrówce po trzynastu pasmach Karpat Rumuńskich. Niestety w tym naszym drugim podejściu do Spotkań Karpackich online też pojawiły się pewne zakłócenia, za które serdecznie przepraszamy. Mamy nadzieję, że następnym razem będzie już bez żadnych kłopotów, albowiem do trzech razy sztuka. Plik z nagraniem jest dostępny pod tym linkiem. Zapraszamy do oglądania.

Z Dymkiem po Karpatach Rumuńskich

18 lutego 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Serdecznie zapraszamy w czwartek 25 lutego 2021 r. o godz. 19 na drugie w tym roku „Spotkanie Karpackie online”. Tym razem naszym gościem będzie Aleksander Dymek, który opowie nam o swojej ostatniej wędrówce po Karpatach Rumunii. Dla miłośników tego „arcykarpackiego” kraju będzie to szczególna gratka, bowiem opowieść i towarzysząca jej prezentacja dotyczy wyjazdu z sierpnia 2020 r. – a więc jest możliwie najświeższa. Naszemu gościowi podążającemu wzdłuż grzbietu Karpat udało się odwiedzić 13 pasm górskich. Spotkanie będzie formą gawędy krajoznawczo-turystycznej o wycieczkach górskich, a także o odwiedzanych przy tej okazji znanych i mniej znanych miejscach, zawsze jednak ciekawych z krajoznawczego punktu widzenia. Nasz gość uważa, że właśnie w Rumunii znaleźć można największe bogactwo krajobrazu Karpat, a także najbogatszą i zróżnicowaną kulturę oraz nadzwyczaj życzliwych ludzi. Czytaj dalej →

Nagranie ze Spotkania o drewnianych cerkwiach

3 lutego 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zgodnie z obietnicą udostępniamy dzisiaj nagranie ze Spotkania Karpackiego online z 28 stycznia tego roku, które było poświęcone drewnianym cerkwiom wschodniogalicyjskich Karpat, a które prowadzili Paweł Kusal i Stanisław Kryciński. Jego transmisja została dość brutalnie i bezmyślnie zakłócona przez ingerencję internetowego chuligana. Z prezentowanego przez nas nagrania ingerencję tę udało się na szczęście prawie w całości usunąć. Plik z nagraniem jest dostępny pod tym linkiem. Zapraszamy do oglądania.

Wiosenny Płaj na gwiazdkę

16 grudnia 2020 | Wydarzenia | Na temat: , , ,

Przedostatni tom Płaju – prawda, że brzmi to smutno, ale niestety z faktami się nie dyskutuje – rozpoczynamy obszernym i niezwykle wnikliwym artykułem Tadeusza Trajdosa o organizowaniu się Polaków na Spiszu i Orawie w okresie międzywojennym. Jest to pierwsze tak szczegółowe opracowanie, uwzględniające wszystkie obszary działalności i przypominające galerię dziś już całkowicie zapomnianych postaci działaczy społecznych Spisza i Orawy. W kolejnym artykule z Tatrami na widnokręgu Krzysztof Miraj analizuje przebieg i funkcje historycznej drogi orawskiej biegnącej z Piekielnika do Głodówki przedstawionej na rękopiśmiennej mapie z 1762 r. Natomiast Leszek Rymarowicz zabiera nas jak zwykle w Karpaty Wschodnie, a dokładnie na Huculszczyznę, żeby opowiedzieć zajmująco o wykluwaniu się  ruchu spółdzielczego w dolinach Prutu i Czeremoszów, oraz o tym jak ciekawe formy on przybierał i jakie odnosił sukcesy. Tu także pojawia się cały szereg wydobytych przez autora z niebytu nazwisk lokalnych – huculskich i nie tylko – działaczy spółdzielczych. Za sprawą Wolframa Wendelina dowiadujemy się o istnieniu już w czasach powojennych w dolinie Hramitnego wąskotorowej kolejki o ciekawych rozwiązaniach technicznych obsługującej wyręby na północnych stokach Połonin Hryniawskich. Z kolei Andrzej Ruszczak na podstawie prowadzonych od lat na Huculszczyźnie badań terenowych konstatuje z nieukrywanym smutkiem i żalem odchodzenie w przeszłość wierzeń i obrzędów związanych z tradycyjnym pasterstwem, także już praktycznie znikającym z połonin. Czytaj dalej →

Mikuliczyńska Madonna czy św. Jadwiga?

8 grudnia 2020 | Ogólne | Na temat: ,

W Kurierze Galicyjskim nr 22 z pierwszej połowy grudnia 2020 r. w dziale „Okruchy historii” ukazał się tekst Petra Hawryłyszyna i Leona Orła o Mikuliczynie i błogosławionej siostrze Marii Antoninie Kratochwil. Niestety część zamieszczonych w nim informacji aż prosi się o sprostowanie, co niniejszym czynimy. Otóż rzeźba znajdująca się do dziś na terenie dawnego Dom Zdrowia dla studentów Uniwersytetu Lwowskiego w Mikuliczynie (nie jak piszą autorzy Uniwersytetu Warszawskiego) wybudowanego staraniem lwowskiej „Opieki Zdrowotnej” i oddanego do użytku  w 1928 r. nie przestawia św. Jadwigi, lecz jest statuą Matki Bożej, Patronki Polskiej Młodzieży Akademickiej, wykonaną przez znaną lwowską malarkę, rzeźbiarkę, lalkarkę i scenografkę Janinę Petry-Przybylską w 1938 r. Dom, który okrywa swoim płaszczem MB to XV-wieczna krakowska „burska jagiellońska” będąca tu symbolem domów akademickich. Żeby jednak Kurierowi Galicyjskiemu nie było smutno, dodajmy że podobny błąd popełnił także Jerzy Danilewicz autor artykułu „Worochta: drugie Zakopane” zamieszonego w Polityce nr 4.2019. Czytaj dalej →

Do kupienia „Hucułka” Jarockiego

10 października 2020 | Aukcyjne karpatiana | Na temat: ,

Na V Aukcji Dzieł Sztuki organizowanej przez Krakowski Dom Aukcyjny, która odbędzie się w czwartek 29 października o godz. 19 w Hotelu Holiday Inn przy ul. Wielopole 4 można będzie zakupić piękną akwarelę na kartonie naklejonym na tekturę  (100 x 68,7 cm) z 1928 r. zatytułowaną „Hucułka” autorstwa Władysława Jarockiego. Władysław Jarocki 1879 – 1965, malarz, grafik, pedagog; ukończył Wydział Architektury na Politechnice Lwowskiej. W latach 1902 – 1906 studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Wyczółkowskiego i Mehoffera, a następnie w Académie Julian w Paryżu. Od 1921 r. był profesorem krakowskiej Akademii, od 1924 r. naczelnym redaktorem czasopisma Sztuki Piękne, organizatorem wystaw i prezesem krakowskiego TPSP. Malował sceny rodzajowe, portrety i pejzaże. Zajmował się także grafiką. W latach 1903-4 przebywał wraz z Fryderykiem Pautschem i Kazimierzem Sichulskim na Pokuciu, gdzie malował tematy huculskie.

Wyciąg saniowy w Sławsku

15 sierpnia 2020 | Aukcyjne karpatiana | Na temat: , ,

Dom aukcyjny DESA Unicum w Warszawie przy ul. Pięknej 1A, zorganizował aukcję online pt. Plakat turystyczny, której zakończenie przewidziano na 17 sierpnia 2020 roku o godz. 16. Wśród oferowanych plakatów zwraca uwagę pod nr 6023 praca Stefana Osieckiego (1902-1977) „Sławsko. Wyciąg saniowy” z 1938 r. Autor to taternik, autor pierwszych przejść zimowych w Tatrach, uczestnik polskich wypraw andyjskich, a także grafik i filmowiec. Oprócz licznych nagradzanych plakatów o tematyce turystycznej, zaprojektował także pierwszą wersję Górskiej Odznaki Turystycznej.
Wyciąg saniowy na Kiczerkę miał być przebojem sezonu narciarskiego w Sławsku, które pod koniec lat 30. XX w. próbowało i to nie bez sukcesów konkurować nawet z samym z Zakopanem. Niestety kroniki o dalszych losach tego oryginalnego przedsięwzięcia milczą. Nie wspominają też o nim wydawane wówczas foldery. Chyba więc jedynym wspomnieniem po saniowym wyciągu jest ten plakat, na którym bieszczadzkie szczyty nad Sławskiem maja naprawdę imponujące rozmiary.

Czytaj dalej →

Hucułka i piękne worynia

5 sierpnia 2020 | Aukcyjne karpatiana | Na temat: ,

Krakowska galeria Salon Dzieł Sztuki CONNAISSEUR mieszcząca się w kamienicy Dom Włoski (Kamienica Montelupich) przy Rynku Głównym 7 przedstawiła najnowszą ofertę, w której można znaleźć kilka tematów karpackich, na dwa z nich chcieliśmy zwrócić uwagę. Pierwsza to „Hucułka” (olej na płótnie, 73 x 53,5 cm, nr ref. 692) Karola Zyndrama Maszkowskiego (1868 – 1938). Obraz nie jest datowany, ale powstał najprawdopodobniej w latach 1902-6, kiedy Maszkowski mieszkał w Żabiu na Huculszczyźnie i malował sceny rodzajowe, typy ludzi, wnętrza cerkwi i pejzaże. Zresztą jego kontakty z Pokuciem miały miejsce już w 1891 r., kiedy to wykonał studium wystroju malarskiego synagogi w Gwoźdźcu.
Drugi obraz to „Tryptyk huculski” (olej na płótnie, 71 x 199 cm, nr ref. 1549), którego autorem jest Mieszko Jabłoński (1892 – 1965) malarz nie związany z Huculszczyzną, co widać po choćby po ubiorach trembitujących Hucułów, ale tym sielankowym tryptykiem z bezkresnym górskim pejzażem i pięknymi woryniami jakoś nas ujął.

Huculszczyzna w Czasopiśmie Geograficznym

23 lipca 2020 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Najnowszy tom Czasopisma Geograficznego (t. 90, nr 2, 2019) wydawanego przez Polskie Towarzystwo Geograficzne, który w tych dniach się właśnie ukazał wypełniony jest w połowie swojej objętości plonem badań terenowych, przeprowadzonych w 2019 r. w paśmie Czarnohory, na połoninach w grzbiecie Kukula, a także w miejscowościach Łazeszczyna i Jasinia. Badania zeszłoroczne są kontynuacją programu rozpoczętego w 1999 r., następnie powtórzonego w 2009 r. i 2014 r. Efekty wcześniejszych prac były opublikowane w monografiach, o których pisaliśmy na naszym portalu. Wyniki najnowszych badan zawarte są w pięciu tekstach poprzedzonych wstępem zatytułowanym  Elementy kultury huculskiej. Badania terenowe w 2019 r. (Tur-Marciszuk K., Ruszczak A., Hucuł-Stróżewski J., Gudowski J., Nesteruk J.) oraz wspomnieniem o zmarłym w trakcie badań Ireneuszu Marciszuku – fotografie krajobrazów kultury. A oto spis artykułów: Czytaj dalej →