Wydarzenia

Pamięć o Stanisławie Vincenzie

27 stycznia 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

28 stycznia mija 50 lat od śmierci Stanisława Vincenza (3.11.1888-28.01.1971). W przeddzień tej rocznicy przedstawiciele środowisk kultywujących pamięć o osobie i twórczości „Homera Huculszczyzny” spotkali się na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie przy grobie Vincenzów, na którym pięknie się prezentował niedawno odnowiony krzyż. Wspominaliśmy dzieła Stanisława Vincenza, a przede wszystkim głębokie, humanistyczne przesłanie jego życia, szczególnie aktualne i ważne w obecnej, tak bardzo podzielonej Europie. Ze wzruszeniem wysłuchaliśmy fragmentów „Połoniny” oraz sygnału huculskiej trembity wykonanego przez Piotra Kłapytę (najlepszego trembitarza na zachód od Sanu). Wiemy, że potomkowie Stanisława Vincenza i wszyscy miłośnicy jego dzieła byli z nami na Salwatorze duchem. Myślami byli z nami również przyjaciele z Ukrainy, a Mykoła Kniażycki, członek Rady Najwyższej Ukrainy przekazał nam przesłanie, które zostało odczytane. Uroczystość zakończyła wspólna modlitwa za dusze śp. Stanisława, Ireny i Andrzeja Vincenzów oraz złożenie na ich grobie wieńców i zapalenie znicza.
Równocześnie z naszymi obchodami grupa bystreckiej młodzieży pod wodzą Julii Potiak dotarła pod Krzyż Vincenzowski stojący pod Czarnohorą na miejscu domu Stanisława Vincenza. Zapalono tam znicz, a krzyż przyozdobiono haftowanym huculskim „rusznykiem”.

Przy okazji już dziś informujemy, że w ramach „Spotkań Karpackich online” 21 listopada 2021 r. organizujemy „Sympozjum w 50. rocznicę śmierci Stanisława Vincenza”, które poprowadzi Jan A. Choroszy. Serdecznie zapraszamy (program Spotkań Karpackich online).

(lr)

A to film nakręcony przez Justynę Kłapytę w trakcie tej uroczystości.

 

Życzenia u nas jak zwykle karpackie

22 grudnia 2020 | Wydarzenia

Wiosenny Płaj na gwiazdkę

16 grudnia 2020 | Wydarzenia | Na temat: , , ,

Przedostatni tom Płaju – prawda, że brzmi to smutno, ale niestety z faktami się nie dyskutuje – rozpoczynamy obszernym i niezwykle wnikliwym artykułem Tadeusza Trajdosa o organizowaniu się Polaków na Spiszu i Orawie w okresie międzywojennym. Jest to pierwsze tak szczegółowe opracowanie, uwzględniające wszystkie obszary działalności i przypominające galerię dziś już całkowicie zapomnianych postaci działaczy społecznych Spisza i Orawy. W kolejnym artykule z Tatrami na widnokręgu Krzysztof Miraj analizuje przebieg i funkcje historycznej drogi orawskiej biegnącej z Piekielnika do Głodówki przedstawionej na rękopiśmiennej mapie z 1762 r. Natomiast Leszek Rymarowicz zabiera nas jak zwykle w Karpaty Wschodnie, a dokładnie na Huculszczyznę, żeby opowiedzieć zajmująco o wykluwaniu się  ruchu spółdzielczego w dolinach Prutu i Czeremoszów, oraz o tym jak ciekawe formy on przybierał i jakie odnosił sukcesy. Tu także pojawia się cały szereg wydobytych przez autora z niebytu nazwisk lokalnych – huculskich i nie tylko – działaczy spółdzielczych. Za sprawą Wolframa Wendelina dowiadujemy się o istnieniu już w czasach powojennych w dolinie Hramitnego wąskotorowej kolejki o ciekawych rozwiązaniach technicznych obsługującej wyręby na północnych stokach Połonin Hryniawskich. Z kolei Andrzej Ruszczak na podstawie prowadzonych od lat na Huculszczyźnie badań terenowych konstatuje z nieukrywanym smutkiem i żalem odchodzenie w przeszłość wierzeń i obrzędów związanych z tradycyjnym pasterstwem, także już praktycznie znikającym z połonin. Czytaj dalej →

Nowe władze Towarzystwa Karpackiego

15 grudnia 2020 | Wydarzenia

Miło nam poinformować, że 10 grudnia 2020 r. odbyło się Walne Zgromadzenie Towarzystwa Karpackiego (oczywiście online), na którym wybrano nową Radę w następującym składzie:

Robert Księżopolski        prezes
Leszek Rymarowicz         wiceprezes
Paweł Luboński                sekretarz
Juliusz Marszałek             skarbnik
Zbyszek Kaszuba              pełnomocnik ds. Łopienki

Warto zaznaczyć, że choć w składzie nowej Rady jest dwóch byłych prezesów TK, to jednak nowy prezes po raz pierwszy w trzydziestoletnich dziejach Towarzystwa nie wywodzi się ze Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich. Można więc – z pewną ostrożnością – powiedzieć, że idzie nowe!

Odnaleziony grób Piotra Kontnego

1 grudnia 2020 | Wydarzenia | Na temat: ,

Ciekawe wieści ze Lwowa przysłał nam członek naszego Towarzystwa dr Jurij Nesteruk. Otóż na Cmentarzu Łyczakowskim dzięki wskazówkom Ihora Monczuka odnaleziono grób Piotra Kontnego, o którym sądzono, że został już dawno zlikwidowany. Piotr Kontny to niezwykle ciekawa i bardzo karpacka postać. Urodził się w 1895 r. we wsi Dubie (dawny powiat Brody, woj. lwowskie), zmarł w 1947 r. we Lwowie. Gimnazjum ukończył w 1915 r. we Lwowie następnie studiował na uniwersytecie lwowskim, gdzie obronił pracę doktorską z filozofii. Wg niektórych źródeł miał także uczęszczać do seminarium duchownego, ale święceń nie przyjął. W latach trzydziestych był członkiem komitetu wykonawczego Lwowskiego Kuratorium Państwowej Komisji Ochrony Przyrody, członkiem zarządu Lwowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, oraz sekcji ekonomicznej Towarzystwa Przyjaciół Huculszczyzny.
Jego postać i działalność przybliżył nam artykuł Andrzeja Ruszczaka i Patrice M. Dabrowski, opublikowany w Płaju 35 pt. „Piotr Kontny — zapoznany badacz Huculszczyzny” (pdf). Znajdziemy w nim także obszerną bibliografię jego publikacji.
Przy okazji warto też przeczytać artykuł samego Piotra Kontengo opublikowany pierwotnie 25 IX 1936 r. w czasopiśmie „Bunt Młodych”, a przedrukowany w Płaju 35, zatytułowany „Goci, Huculi i… August III” (pdf). W świetle pojawiających się także współcześnie (szczególnie w Internecie) różnych dyrdymałów o pogańskich świątyniach na kolejnych wschodniokarpackich ostańcach, lektura na czasie i bardzo odświeżająca.

„Pogórze Popradzkie” w regionalizacji Karpat

4 listopada 2020 | Wydarzenia

To w zasadzie nic nowego, bo „Pogórze Popradzkie” jako propozycja przewijało się w fachowej literaturze już od dłuższego czasu, teraz jednak w ramach nowej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski stało się faktem, a przez gorliwców wprowadzane jest już nawet na mapy. Najwyższy więc czas zapytać, czy na pewno jest to zmiana fortunna i czy dokładnie została przemyślana. Ten nowy mezoregion ma w granicach Polski dwie enklawy – na zachodzie grzbiet Eliaszówki 1023 m w Górach Lubowelskich i na wschodzie Góry Leluchowskie z Kraczonikiem 936 m. W obydwu wypadkach mamy do czynienia z krajobrazem zdecydowanie górskim, w którym względne różnice wysokości sięgają, a nawet przekraczają 500 m. Z tego punktu widzenia na pewno nie jest to pogórze. To po pierwsze. Po drugie zaś w języku polskim „pogórza” mają określona konotację i utrwaloną semantykę, do ignorowania której nawet tytuły profesorskie nie mogą upoważniać.  Żeby daleko nie sięgać: SJP „pogórze – obszar niewielkich wzniesień poprzedzający właściwe góry”. Czytaj dalej →

Krowy mówią NIE!

29 października 2020 | Wydarzenia | Na temat:

Jak donosi portal Jaslo4u.pl w niedzielę, 25 października, odbył się w Beskidzie Niskim nietypowy protest. Krakowska artystka Cecylia Malik wraz z Kolektywem Siostry Rzeki, z mieszkańcami Myscowej, a także Fundacją Greenmind i Koalicją Ratujmy Rzeki zorganizowała artystyczne wydarzenie – protest pod hasłem „Krowy mówią NIE zbiornikowi Kąty-Myscowa”. Na pastwiska w Myscowej krowy wyszły ubrane w kolorowe kocyki z hasłami: „My tu zostajemy”, „Nam tu dobrze”. W związku z planowaną budową 43-metrowej zapory zalane zostaną pastwiska, zburzona dawna cerkiew, zalany cmentarz, a kilkuset mieszkańców będzie wysiedlonych. Budowa tej zapory planowana jest od ponad pięćdziesięciu lat, ale ostatnio mocno się jej perspektywa urealniła. Bank Światowy przyznał ponad 34 mln zł na prace związane z przygotowaniem budowy. Zbiornik retencyjny Kąty-Myscowa na Wisłoce ma mieć  powierzchnię około 430 hektarów oraz 65 mln m sześc. pojemności. Ma zapewnić wodę dla Jasła, Mielca i Dębicy nawet w przypadku półrocznej suszy i zabezpieczać przed powodzią Jasło, ale także Dębicę i Mielec. Ale czy na pewno nie da się tego zrobić w inny sposób i mniejszym kosztem?

Tatry. Z pasją

27 października 2020 | Wydarzenia | Na temat:

W galerii sztuki współczesnej STALOWA, działającej od 2013 roku na warszawskiej Pradze przy ulicy Stalowej 26 można oglądać do 7 listopada 2020 r. (oczywiście w reżimie sanitarnym, czyli w maseczkach) wystawę malarstwa Bartka Leszczyny pt. Tatry. Z pasją. Autor wystawionych prac (ur. 1974) studiował na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie, w 1999 roku obronił z wyróżnieniem dyplom w pracowni prof. Leona Tarasewicza i aneks do dyplomu w Pracowni Technologii i Technik Malarstwa Ściennego u prof. Edwarda Tarkowskiego. W 2014 roku zdobył I miejsce w Ogólnopolskim Konkursie Malarskim „Warszawski Pejzaż”, zorganizowanym przez Fundację Sztuki Polskiej Art Gersonica w ramach projektu „Warszawa. Miasto sztuki. Miasto artystów”. Oczywiście eksponowane prace można także zakupić. Galeria otwarta jest od poniedziałku do piątku w godz. 12 – 19, a w sobotę 12 – 17.

Vincenz w gościnie u Bojków

26 października 2020 | Ogólne, Wydarzenia | Na temat: ,

Miło nam poinformować, że wystawa pt. „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888-1971)” wg scenariusza dr Jana A. Choroszego firmowana przez Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, prosto z Sanoka  zawędrowała w gościnne progi Gminnego Muzeum Kultury Duchowej i Materialnej Bojków w Myczkowie, w którym – jako że czas dalszym wędrówkom specjalnie nie sprzyja – będzie ją można oglądać pewnie do końca tego roku. Mamy nadzieję, że wystawowi Huculi, choć to górska arystokracja wyniośle i lekceważąco traktująca niegdyś Bojków, jednak dziś gościnę u nich przyjmą z wdzięcznością. Wszystkich, których losy zwiodą w okolice Solińskiego Zalewu zapraszamy serdecznie do jej obejrzenia.

Nagroda za bardzo karpacką książkę

20 października 2020 | Książki, Wydarzenia | Na temat:

Z prawdziwą radością pragniemy poinformować, że za bardzo karpacką książkę autorstwa Dominika Księskiego pt. Ogień to druga woda czyli Łuk Karpat jej wydawca, czyli Wydawnictwo Dominika Księskiego „Wulkan” ze Żnina w 5. Międzynarodowym Konkursie na „Najlepsze Wydawnictwa o Górach”, którego wyniki ogłoszono w dniu dzisiejszym zdobyło I miejsce w kategorii proza literacka o tematyce górskiej. Warto zaznaczyć, że w 2020 roku w Konkursie którego organizatorami są Targi w Krakowie, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oraz Wydawnictwo „Karpaty” – Andrzej Łączyński w Krakowie brało udział 31 wydawców z siedmiu krajów (Austria, Bułgaria, Czechy, Kanada, Polska, Słowacja i Wielka Brytania), którzy zgłosili do Konkursu 114 wydawnictw. O książce Dominika pisaliśmy na naszym portalu już wcześniej. Autorowi i wydawcy w jednej osobie składamy serdeczne, oczywiście karpackie gratulacje.
Jedną z trzech nagród głównych w tym Konkursie otrzymało Wydawnictwo „FILAR” Henryka Rączki za monografię Tatry i Zakopane w ilustracji Walerego Eljasza-Radzikowskiego, o której pisaliśmy w poprzednim poście.