Wszystko na temat: Huculszczyzna

O Konferencji Vincenzowskiej na Huculszczyźnie

16 grudnia 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Jest nam bardzo miło i odnotowujemy to z dużą satysfakcją, że wieści o organizowanej przez nas niedawno Konferencji Vincenzowskiej pojawiły się także na samej Huculszczyźnie. Miejscowa gazeta „Werchowynski Wisti” w numerze z dnia dzisiejszego poświęciła temu wydarzeniu notkę pod intrygująco brzmiącym, ale bardzo adekwatnym  tytułem „Intelektualna tołoka z Vincenzem”. A tołoka to na Huculszczyźnie wspólna praca, którą z ochoty (a nie za pieniądze) wykonywano razem z sąsiadami. Traktowano to także jako rodzaj zabawy, możliwość spotkania, „nabywania się” z innymi, pracy z poczęstunkiem, a nawet muzyką i tańcami. Jak widać wszystko (no może z wyjątkiem muzyki i tańców) by się zgadzało, szczególnie w tych dziwnych, rozdzielających ludzi, pandemicznych czasach.

O Jerzym Stempowskim – „Płajowe” remanenty

9 grudnia 2021 | Płaj - artykuły, Wydarzenia | Na temat: , ,

Jutro przypada 128 rocznica urodzin Pana Jerzego, świetna więc okazja ku temu, żeby udostępnić na karpackich poświęcony mu esej „Przez Hostowce i Furatyki śladami Jerzego Stempowskiego” opublikowany w „Plaju” 60, a także żaby sprostować pewne zaszłe niegdyś nieporozumienie. Otóż w „Płaju” 35 z jesieni 2007 roku opublikowaliśmy tekst autorstwa Christiana Sénéchala* zatytułowany „Podroż przez Polską”. Powstał on na podstawie notatek z jego pobytu w Polsce w 1936 r., w tym w gościnie u Stanisława Vincenza na Huculszczyźnie, znajdujących się w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu w dziale rękopisów Archiwum Stanisława Vincenza (sygn. 17570/II). Wybrano z nich i przetłumaczono fragmenty dotyczące Huculszczyzny. Niestety znalazł się tam pewien błąd, który – nawet po latach – koniecznie trzeba sprostować, bowiem fragment notatek Senechala zapisany na osobnej kartce, który autorzy opracowania zinterpretowali jako charakterystykę Stanisława Vincenza, tak naprawdę dotyczył kogoś innego. Brzmi on następująco:

Spotkaliśmy się w schronisku na Popie Iwanie. Każdy z nas okropnie przemoczony. Zwróciłem uwagę na młodzieńczą sylwetkę, niebieskie oczy i głos pogodny, szepczący. Przez kilka dni rozmawialiśmy dowoli. O czym? – o wszystkim. Znałem już wielu „uniwersalnych mędrców”, nie znosiłem ich: wypowiadających się o wszystkim, „znających wszystko” czy na uniwersytetach, czy gdziekolwiek. Lecz tu było inaczej. Począwszy od literatury, medycyny, filozofii, ekonomii politycznej, historii, geografii, znajomość wiedzy była niezwykle precyzyjna, połączona ze znajomością teorii, syntezy i bieżącym kontaktem z najnowszymi faktami w nauce. Jego oceny i sądy wywoływały respekt, potwierdzały jego autorytet. Nie czerpał z tego powodu żadnej chwały. Wolał samotność w swojej ogromnej bibliotece. Wyruszał w góry pieszo lub na koniu i pozostawał tam 15 dni bez żadnych wiadomości ze świata, świata ludzi tkwiących przez cały rok w Warszawie, nie dając jednocześnie w tym czasie, również żadnych wieści o sobie.  Czytaj dalej →

O uchodźcach i o Tatarskiej Przełęczy – raz jeszcze

7 grudnia 2021 | Ogólne | Na temat: ,

Jak się okazuje, zamieszczona na naszym portalu prelekcja Leszka Rymarowicza dotycząca Stanisława Vincenza i jego podróży za Tatarską Przełęcz spotkała się z zainteresowaniem, czego dowodem jest opracowanie Łukasza Skwarka, który w oparciu o materiał fotograficzny oraz wspomnienia dr Adama Majewskiego opisuje chronologię ewakuacji 10 Brygady Pancerno-Motorowej płk Maczka na Węgry.

Przyczynek do historii ewakuacji oddziałów polskich przez granicę węgierską na Przełęczy Tatarskiej 19 września 1939 r.
Z zainteresowaniem wysłuchałem ciekawej prelekcji Leszka Rymarowicza pt. „Za góry czy za miedzę” zaprezentowanej na konferencji „Stanisław Vincenz – Czarnohora: miejsce i nie-miejsce”, a zwłaszcza zaintrygowały mnie prezentowane tam zdjęcia węgierskiego fotoreportera Berkó Pála, przedstawiające przekraczanie granicy polsko-węgierskiej przez polskie oddziały we wrześniu 1939 roku. W oparciu o znane mi wspomnienia przedwojennego lwowskiego lekarza, chirurga, a w czasie wojny żołnierza m.in. 3 Batalionu Strzelców Karpackich, dr Adama Majewskiego opublikowane w książce pt. „Wojna, ludzie i medycyna”, który we wrześniu 1939 r., po różnych, opisanych we wspomnieniach perypetiach, wraz z 24 Pułkiem Ułanów z Kraśnika, wchodzącym w skład 10 Brygady Kawalerii płk. Maczka nad ranem 19 września 1939 r. przekroczył granicę węgierską na Przełęczy Tatarskiej, pokusiłem się o próbę dokładniejszego datowania samych zdjęć, jak i miejsc, które przedstawiają. Otóż duża, śródgórska polana ze zgromadzonymi pojazdami to zapewne miejsce pierwszego postoju polskich jednostek na ziemi węgierskiej. Czytaj dalej →

Słownik huculsko-ukraińsko-rumuński

7 grudnia 2021 | Nowości wydawnicze | Na temat: ,

Miło nam poinformować, iż kilka dni temu ukazał się drukiem „Ilustrowany słownik huculsko-ukraińsko-rumuński” („Dicționarul ilustrat huțul-ucrainean-român”) wydany przez wydawnictwo „Huțulii”. Słownik powstał z inicjatywy i pod kierunkiem Vasile Popovici, w którego Muzeum Huculskim w Repedea mieliśmy przyjemność gościć w czasie tegorocznej wyprawy Towarzystwa Karpackiego. Projekt ten zrealizowała Fundacja Ukraińskich Hucułów Rumunii przy wsparciu finansowym Rumuńskiego Narodowego Fundusz Kultury. Słownik zawiera około 6000 słów, zarówno tych najbardziej rozpowszechnionych, jak i praktycznie już nie używanych, w tym wiele zapożyczeń, które stały się częścią miejscowego huculskiego dialektu. Nowością słownika jest część ilustracyjna, wykorzystująca stare fotografie Huculszczyzny jak i zdjęcia eksponatów z prywatnych muzeów: „Huțulii Maramureșeni din Repedea” prowadzonego przez Vasile Popovici oraz „Muzeum Etnograficznego Starożytności Huculszczyzny” w Krzyworówni prowadzonego przez Iwana i Jarosława Zelenczuków (którzy znaleźli się także w składzie komitetu redakcyjnego Słownika).
Czytaj dalej →

Ksiądz Sofron Witwicki na grudniowe wieczory

1 grudnia 2021 | Płaj - artykuły | Na temat: ,

Głównym bohaterem 57 tomu „Płaju” był ksiądz Sofron Witwicki (Софрон Витвицький), któremu poświęciliśmy aż trzy teksty i ponad jedną trzecią objętości. Postać to pod wieloma względami szczególna i na wskroś karpacka, a dodatkowo rocznicowa – bo mijała wówczas i 200. rocznica jego urodzin i 140. rocznica śmierci. Dziś w ramach karpackich reminiscencji proponujemy na długie wieczory lekturę tych artykułów (do pobrania PDF). Na przykładzie Witwickiego widać dobitnie, że podziały polityczne w XIX-wiecznej Galicji Wschodniej nie przebiegały tak prosto, jak się nam dziś często wydaje. Można było czuć się Rusinem z krwi i kości, pisać w jazyczju i sprzyjać rusofilom, a jednocześnie mówić o sobie gente ruthenus natione polonus i przyszłość widzieć jedynie we wspólnocie polsko-ukraińskiej. Przekonanie o potrzebie porozumienia tkwiło głęboko w duszy Witwickiego i nie opuszczało go nigdy, mimo że przysparzało mu trosk i upokorzeń. Zaś deklarację o byciu Rusinem narodowości polskiej powtarzał niezłomnie do końca. Szczególnie chcemy polecić odtworzony na podstawie nie publikowanej dotąd korespondencji epizod działalności księdza Sofrona jako delegata Towarzystwa Tatrzańskiego pod Czarnohorą. Nie będziemy specjalnie ukrywać, że przy okazji żmudnego zbierania rozproszonych strzępków informacji o „proboszczu Hucułów” bardzo się z nim zaprzyjaźniliśmy. Być może więc w swej fascynacji jego osobą nie jesteśmy za bardzo obiektywni – ocenę musimy pozostawić czytelnikom – mamy jednak nadzieję, że czasu poświęconego lekturze żałować Państwo nie będziecie.

Pravda dávnověku

23 listopada 2021 | Książki, Wydarzenia | Na temat: ,

Z prawdziwą radością spieszymy poinformować o wydarzeniu, które z pewnością ucieszy wszystkich miłośników twórczości Stanisława Vincenza, a szczególnie „Połoniny”. Otóż ukazało się właśnie  tłumaczenie „Prawdy starowieku” na język czeski dokonane przez Davida Zelinkę, który – tak się pięknie składa – był uczestnikiem organizowanej przez nas i zakończonej dwa dni temu konferencji vincezowskiej. Tytuł po czesku niewiele odbiega od oryginału i brzmi następująco: Na vysoké polonině – Pravda dávnověku. Książka, która jest już do kupienia w księgarniach liczy 612 stron, a ukazała się nakładem praskiego wydawnictwa Malvern.

Hucułka i źrebak

22 listopada 2021 | Aukcyjne karpatiana | Na temat:

Dawno nie korzystaliśmy z działu „aukcyjne karpatiana” tym chętniej więc wypełniamy zaległości, jako że jest ku temu dobra okazja. Otóż na aukcji malarstwa dawnego Sopockiego Domu Aukcyjnego, która odbędzie się 27 listopada 2021 r. o godz. 16 będzie można nabyć akwarelę na papierze Juliusza Kossaka (1824 – 1899) zatytułowaną „Hucułka i źrebak” datowaną na 1889 r. (lub 1888). Niestety szacowana przez fachowców cena może sięgnąć nawet 60 000 zł. Na obrazku Hucułka jedzie na obładowanym berbenicami koniu z nieodłączną fajką w zębach i przędzą w ręku. Autor wprawdzie wychował się na Pokuciu, ale od 1855 r. chyba już tam nie był, bo to dzieło najwyraźniej malował z pamięci, stąd szczegóły stroju są dość dowolne i co tu dużo mówić, mało autentyczne. Co by jednak nie mówić jest to jeden z tych obrazków, który Huculszczyznę wprowadzał na salony.

Konferencja Vincenzowska – ostatnie wieści

18 listopada 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Z radością informujemy, iż w ostatniej chwili otrzymaliśmy potwierdzenie udziału online w naszej konferencji kolejnych osób z Ukrainy:

  • 19.11.2021 ok. godz. 10.15 połączy się z nami prof. Ihor Cependa – rektor Uniwersytetu Przykarpackiego im. W. Stefanyka w Iwano-Frankiwsku.
  • 19.11.2021 w godzinach 17-19 w „panelu tłumaczy” gościć będziemy: Liubę-Paraskewię Strynadiuk z Zamahory i Lwowa – tłumacza literatury z języka niemieckiego, ostatnio tłumaczącą na dialekt huculski „Historię filozofii po góralsku” ks. Józefa Tischnera oraz Wasyla Zełenczuka – pracownika naukowego Muzeum w Krzyworówni, twórcy audiobooka z huculską powieścią Petra Szekieryka Donykiwa „Dido Iwanczik”, ostatnio przetłumaczonej z huculskiego na ukraiński.
  • 20.11.2021 ok. godz. 10 połączy się z nami Mykoła Kniażycki – publicysta, deputat do Rady Najwyższej Ukrainy, spiritus movens inicjatyw upamiętniających postać i dzieło Stanisława Vincenza na Ukrainie oraz Julia Potiak z Bystrzeca, działająca w środowisku lokalnym „małej ojczyzny” Stanisława Vincenza pod Czarnohorą.

Wystawa o Stanisławie Vincenzie

17 listopada 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Miło nam poinformować, że po dłuższej przerwie nasza ulubiona wystawa pod tytułem „Dialog o losie i duszy. Stanisław Vincenz (1888-1971)” wg scenariusza dr. Jana A. Choroszego  popularyzująca twórczość autora „Wysokiej połoniny” oraz Huculszczyznę, od piątku 19 listopada 2021 r. będzie eksponowana w Krakowie w Instytucie Zootechniki Państwowym Instytucie Badawczym przy ul. Józefa Sarego 2 (II piętro).
Wystawa, do obejrzenia której gorąco zachęcamy, a którą będzie można oglądać w godzinach od 9 do 15 do 9 grudnia włącznie, jest wydarzeniem towarzyszącym konferencji naukowej „Stanisław Vincenz – Czarnohora: miejsce i nie-miejsce” odbywającej się 19-20 listopada 2021 r. w Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK.
Więcej informacji o Konferencji tu.

Konferencja Vincenzowska

14 listopada 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Po raz kolejny przypominamy i serdecznie zapraszamy w roku pięćdziesięciolecia śmierci autora „Połoniny” do udziału w międzynarodowej konferencji naukowej „Stanisław Vincenz – Czarnohora: miejsce i nie-miejsce”, która odbędzie się 19–20 listopada 2021 r. w Krakowie w Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK przy ul. Jagiellońskiej 6/6a. Dla wszystkich, którzy chcą wziąć w niej udział osobiście tu podajemy adres, pod którym – ze względów na Covid 19 – trzeba się wcześniej zarejestrować. Szczegółowy program można pobrać tu lub zapoznać się z nim na stronie Konferencji. Tak jak obiecywaliśmy w Konferencji będzie możliwy także udział online w formule czynnego uczestnictwa na platformie Zoom lub biernego obserwatora transmisji na żywo na YouTube. Aby aktywnie uczestniczyć na platformie Zoom należy przesłać zgłaszanie na adres: radatk2017@gmail.com w terminie do 17 listopada, podając jednoczenie nazwę, pod którą zgłaszający będzie się logował na Zoom. Najpóźniej 12 godzin przed rozpoczęciem prześlemy link do zalogowania się na Konferencję. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc, decydować będzie kolejność zgłoszeń. Natomiast transmisja na YouTube będzie dostępna bez ograniczeń na kanale Towarzystwa Karpackiego (w wyszukiwarce YouTube należy wpisać „Towarzystwo Karpackie”).