Wszystko na temat: Karpaty Wschodnie

Dwudziesty czwarty „Bieszczad” już jest!

5 lipca 2021 | Nowości wydawnicze, Periodyki | Na temat: ,

Z prawdziwą przyjemnością informujemy, że ujrzał właśnie światło dzienne 24 tom rocznika „Bieszczad” wydawanego przez Oddział Bieszczadzki Towarzystwa Opieki nad Zabytkami mającego swą siedzibę w Ustrzykach Dolnych. Tom jak zwykle pełen różnorodnych karpackich treści i to takich, które autorzy artykułów wydobywając z przepastnych archiwów lub z głębi ludzkiej pamięci udostępniają czytelnikom po raz pierwszy. Otwiera go wstęp Tadeusza Szewczyka poprzedzony fragmentem przejmującej „Elegii Otryckiej” zmarłego niedawno poety Janusza Szubera, od lat zaprzyjaźnionego z „Bieszczadem”.
A oto zawartość tomu:
Wojciech Wesołkin, W dorzeczu Osławy (część IX). Szczawne i Kulaszne;
Maciej Augustyn, Dzieje cerkwi w Rakowej;
Stanisław Kucharzyk, Użok czy Wołosate albo spór o kolej;
Tomasz Woźny, Wielki Piątek na Bukowym Berdzie; Czytaj dalej →

Nagranie ze Spotkania pod Hnitesą

31 maja 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Jak zwykle – czy to już tradycja? – udostępniamy Państwu nagranie z ostatniego Spotkania Karpackiego online z 27 maja br., na którym Jerzy Montusiewicz i Jerzy Warakomski wtajemniczali nas w hnitessieńskie zawiłości nazewnicze, historyczne, kartograficzne i wszystkie inne. Na ile udało nam się zorientować, w spotkaniu „pod Hnitesą” uczestniczyło na Zoomie i YouTube zacne grono, które z powodzeniem można by nazwać „Klubem Hnitesa”, nawet gdyby groziło to posądzeniem o plagiat. Plik z nagraniem jest dostępny pod tym linkiem.
Zapraszamy gorąco do obejrzenia tego nagrania i powiększenia liczby klubowiczów, a także do wzięcia udziału w kolejnych Spotkaniach Karpackich online, na których już 24 czerwca punktualnie o 19 Witold Grzesik, opowie z wielką pokorą o 10 latach remontu dzwonnicy w Polanach Surowicznych.

Hnitesa – historia, tożsamość i turystyka

21 maja 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat:

Z radością zapraszamy wszystkich miłośników Karpat w czwartek 27 maja 2021 r. o godz. 19 na piąte już „Spotkania Karpackie online”, na których członkowie Towarzystwa Karpackiego Jerzy Montusiewicz i Jerzy Warakomski opowiedzą o Hnitesie, najbardziej na południe wysuniętej górze tak I, jak i II Rzeczpospolitej, szczycie na południowo-wschodnim krańcu Gór Marmaroskich. Na przestrzeni wieków trwała ona niewzruszenie, choć wokół zmieniały się państwa, księstwa, obszary autonomiczne: Rzeczpospolita, Węgry, Transylwania, Austro-Węgry, Bukowina, Galicja, Rumunia, Rosja Radziecka, Ukraina. Hnitesa jest osobliwym przykładem procesu kształtowania się nazewnictwa górskiego, odzwierciedlającym w pewnym sensie koleje losu tych terenów. Bogactwo zanotowanych imion tej góry, które pomimo zmieniającego się otoczenia wywodzą się z jednego rdzenia jest warte prześledzenia. Drugi wątek to historia turystycznego penetrowania Hnitesy i wpływ literatury na powstawanie alternatywnych nazw szczytu. Czytaj dalej →

Karpacka fotografia Juliusza Dutkiewicza

20 maja 2021 | Wydarzenia | Na temat: ,

Uprzejmie informujemy, że w dniu dzisiejszym tj. 20 maja 2021 r. o godz. 18.30 czasu lwowskiego (17.30 czasu polskiego) w ramach projektu „Z miasta w góry: obrazy Karpat w kulturze i sztuce” organizowanego przez Centrum Historii Miejskiej we Lwowie i Uniwersytet w St. Gallen dr Ksenya Kiebuzinski z uniwersytetu w Toronto wygłosi wykład online zatytułowany „Rural Practice, Commercial Enterprise, or Imperial Service? Juliusz Dutkiewicz’s Carpathian Ethnographic and Landscape Photography (Praktyka wiejska, przedsiębiorstwo handlowe czy służba cesarska? Karpacka fotografia etnograficzna i krajobrazowa Juliusza Dutkiewicza). Wykład poświęcony będzie twórczości  fotograficznej Juliusza Dutkiewicza (1834–1908) i jego wkładowi w dziewiętnastowieczne dokumentowanie krajobrazowe i etnograficzne Karpat, a zwłaszcza Huculszczyzny. W dyskusji po wykładzie wezmą udział Herbert Justnik z Volkskundemuseum w Wiedniu i Patrice Dabrowski z Harvard Institute of Ukrainian Studies. Transmisja dostępna będzie online na Youtube.
Języki robocze: ukraiński i angielski.
Przy okazji wszystkim zainteresowanym dziejami Juliusza Dutkiewicza i jego huculskich fotografii polecamy artykuł (w PDF) opublikowany w Płaju 58 (jesień 2019). Życzymy miłej lektury.

Gorgańska „wojna na pędzle”

20 kwietnia 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Serdecznie zapraszamy w czwartek 29 kwietnia 2021 r. o godz. 19  na czwarte w tym roku „Spotkania Karpackie online”. Tym razem naszym gościem będzie Dariusz Dyląg, który wygłosi prelekcję pt. Gorgańska „wojna na pędzle”, czyli skąd się wzięły błędy w kolorach szlaków na mapach turystycznych. Prelegent miał ten niewątpliwy zaszczyt brać udział w pracach czesko-polsko-ukraińskiego zespołu odtwarzającego – w nawiązaniu do okresu międzywojennego – szlaki turystyczne w Gorganach. Twórcy publikowanych w owym czasie map nie nadążali z nanoszeniem wykonywanych w terenie znakowań i korzystali z niesprawdzonych informacji, albo często wprost improwizowali. Media internetowe nazwały ową sytuację „wojną na pędzle” czy „sporem  o znaki”. Tymczasem nie była to żadna wojna, tylko brak rzetelnej informacji. Była natomiast bardzo sprawna i efektywna współpraca wolontariuszy z Czech, Polski i Ukrainy. I właśnie o karpackiej międzynarodowej współpracy oraz o pięknie Gorganów będziemy mieli okazję usłyszeć od jednego z najlepszych znawców tej grupy górskiej. Czytaj dalej →

Nagranie ze Spotkania o Karpatach Rumuńskich

2 marca 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zgodnie z obietnicą udostępniamy kolejne nagranie ze Spotkania Karpackiego online z 25 lutego tego roku, w którym Aleksander Dymek opowiedział  o swojej wędrówce po trzynastu pasmach Karpat Rumuńskich. Niestety w tym naszym drugim podejściu do Spotkań Karpackich online też pojawiły się pewne zakłócenia, za które serdecznie przepraszamy. Mamy nadzieję, że następnym razem będzie już bez żadnych kłopotów, albowiem do trzech razy sztuka. Plik z nagraniem jest dostępny pod tym linkiem. Zapraszamy do oglądania.

Z Dymkiem po Karpatach Rumuńskich

18 lutego 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Serdecznie zapraszamy w czwartek 25 lutego 2021 r. o godz. 19 na drugie w tym roku „Spotkanie Karpackie online”. Tym razem naszym gościem będzie Aleksander Dymek, który opowie nam o swojej ostatniej wędrówce po Karpatach Rumunii. Dla miłośników tego „arcykarpackiego” kraju będzie to szczególna gratka, bowiem opowieść i towarzysząca jej prezentacja dotyczy wyjazdu z sierpnia 2020 r. – a więc jest możliwie najświeższa. Naszemu gościowi podążającemu wzdłuż grzbietu Karpat udało się odwiedzić 13 pasm górskich. Spotkanie będzie formą gawędy krajoznawczo-turystycznej o wycieczkach górskich, a także o odwiedzanych przy tej okazji znanych i mniej znanych miejscach, zawsze jednak ciekawych z krajoznawczego punktu widzenia. Nasz gość uważa, że właśnie w Rumunii znaleźć można największe bogactwo krajobrazu Karpat, a także najbogatszą i zróżnicowaną kulturę oraz nadzwyczaj życzliwych ludzi. Czytaj dalej →

Nagranie ze Spotkania o drewnianych cerkwiach

3 lutego 2021 | Spotkania Karpackie | Na temat: ,

Zgodnie z obietnicą udostępniamy dzisiaj nagranie ze Spotkania Karpackiego online z 28 stycznia tego roku, które było poświęcone drewnianym cerkwiom wschodniogalicyjskich Karpat, a które prowadzili Paweł Kusal i Stanisław Kryciński. Jego transmisja została dość brutalnie i bezmyślnie zakłócona przez ingerencję internetowego chuligana. Z prezentowanego przez nas nagrania ingerencję tę udało się na szczęście prawie w całości usunąć. Plik z nagraniem jest dostępny pod tym linkiem. Zapraszamy do oglądania.

Wiosenny Płaj na gwiazdkę

16 grudnia 2020 | Wydarzenia | Na temat: , , ,

Przedostatni tom Płaju – prawda, że brzmi to smutno, ale niestety z faktami się nie dyskutuje – rozpoczynamy obszernym i niezwykle wnikliwym artykułem Tadeusza Trajdosa o organizowaniu się Polaków na Spiszu i Orawie w okresie międzywojennym. Jest to pierwsze tak szczegółowe opracowanie, uwzględniające wszystkie obszary działalności i przypominające galerię dziś już całkowicie zapomnianych postaci działaczy społecznych Spisza i Orawy. W kolejnym artykule z Tatrami na widnokręgu Krzysztof Miraj analizuje przebieg i funkcje historycznej drogi orawskiej biegnącej z Piekielnika do Głodówki przedstawionej na rękopiśmiennej mapie z 1762 r. Natomiast Leszek Rymarowicz zabiera nas jak zwykle w Karpaty Wschodnie, a dokładnie na Huculszczyznę, żeby opowiedzieć zajmująco o wykluwaniu się  ruchu spółdzielczego w dolinach Prutu i Czeremoszów, oraz o tym jak ciekawe formy on przybierał i jakie odnosił sukcesy. Tu także pojawia się cały szereg wydobytych przez autora z niebytu nazwisk lokalnych – huculskich i nie tylko – działaczy spółdzielczych. Za sprawą Wolframa Wendelina dowiadujemy się o istnieniu już w czasach powojennych w dolinie Hramitnego wąskotorowej kolejki o ciekawych rozwiązaniach technicznych obsługującej wyręby na północnych stokach Połonin Hryniawskich. Z kolei Andrzej Ruszczak na podstawie prowadzonych od lat na Huculszczyźnie badań terenowych konstatuje z nieukrywanym smutkiem i żalem odchodzenie w przeszłość wierzeń i obrzędów związanych z tradycyjnym pasterstwem, także już praktycznie znikającym z połonin. Czytaj dalej →

Mikuliczyńska Madonna czy św. Jadwiga?

8 grudnia 2020 | Ogólne | Na temat: ,

W Kurierze Galicyjskim nr 22 z pierwszej połowy grudnia 2020 r. w dziale „Okruchy historii” ukazał się tekst Petra Hawryłyszyna i Leona Orła o Mikuliczynie i błogosławionej siostrze Marii Antoninie Kratochwil. Niestety część zamieszczonych w nim informacji aż prosi się o sprostowanie, co niniejszym czynimy. Otóż rzeźba znajdująca się do dziś na terenie dawnego Dom Zdrowia dla studentów Uniwersytetu Lwowskiego w Mikuliczynie (nie jak piszą autorzy Uniwersytetu Warszawskiego) wybudowanego staraniem lwowskiej „Opieki Zdrowotnej” i oddanego do użytku  w 1928 r. nie przestawia św. Jadwigi, lecz jest statuą Matki Bożej, Patronki Polskiej Młodzieży Akademickiej, wykonaną przez znaną lwowską malarkę, rzeźbiarkę, lalkarkę i scenografkę Janinę Petry-Przybylską w 1938 r. Dom, który okrywa swoim płaszczem MB to XV-wieczna krakowska „burska jagiellońska” będąca tu symbolem domów akademickich. Żeby jednak Kurierowi Galicyjskiemu nie było smutno, dodajmy że podobny błąd popełnił także Jerzy Danilewicz autor artykułu „Worochta: drugie Zakopane” zamieszonego w Polityce nr 4.2019. Czytaj dalej →